De abdij van Melk, een wereldberoemd klooster
De barokke abdij van het kleine stadje Melk aan de Donau is een van de grootste toeristische trekpleisters van Oostenrijk. Met talloze binnenplaatsen, weergaloze wandschilderingen en prachtig beeldhouwwerk heeft het meer weg van een paleis dan van een klooster. Het is om deze redenen dat de abdij van Melk samen met het omliggende landschap van de Wachau op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Ook binnen de rooms-katholieke kerk neemt de door de monnikenorde der benedictijnen bestuurde abdij een belangrijke positie in. In het Duits wordt het meestal aangeduid als het Stift Melk.
De abdij van Melk vanuit de lucht, foto door Matthias Kabel (onder CC BY-SA 3.0)
Plan je een vakantie naar Neder-Oostenrijk? Kijk dan nu al naar het de hotels en vakantiehuisje op Booking.com. Dit is de grootste reserveringssite van Europa en betalen doe je meestal achteraf. Je zit dus nergens aan vast.
TIP: Ga je naar Oostenrijk en heb je nog geen tolvignet gekocht? Bestel dan eenvoudig een digitaal vignet via Vignet-Bestellen.nl. Dit is binnen enkele minuten geregeld. Zo wordt al het werk je uit handen genomen!
Wat is er te doen en te zien?
Zoals gezegd is de abdij van Melk zeer groot. Alleen al de zuidelijk gevel die vanuit het lager gelegen stadje zichtbaar is meet 240 meter. In totaal is het gebouw 320 meter lang en telt het 1365 ramen, meer dan welk ander gebouw in Oostenrijk dan ook. Ik geef je hieronder stap voor stap een kleine rondleiding.
De oostelijke façade en ingang
Bij een bezoek aan de abdij is de oostelijke toegangspoort het eerste wat je ziet. Het zal je opvallen dat het kasteelachtige trekjes heeft. Zo zijn er twee basteien vanaf waar de ingang beschermd werd. Ze zijn gebouwd op de middeleeuwse ruïnes van wat eens een kasteel was van de Babenbergers, de oude markgraven van Oostenrijk. Het huidige klooster werd pas veel later in de 18e eeuw gebouwd, maar ook in die periode boden deze forse verdedigingswerken in tijden van oorlog nog enige bescherming.
De oostelijke façade van de abdij, foto door Uoaei1 (onder CC BY-SA 3.0)
Aan weerszijden van de poort vind je twee standbeelden. Een is van de heilig verklaarde markgraaf Leopold III van Oostenrijk van het Huis Babenberger. Het andere standbeeld is van Coloman. Dit was een Ierse koningszoon die in 1012 in Oostenrijk vermoord werd en nu de beschermheilige van Melk is. Loop je door de poort dan kom je op een kleine binnenplaats voor de eigenlijke ingang van de abdij. Dankzij de sublieme barokke stijl is er niet veel moeite voor nodig te denken dat je voor de poort van een groot keizerlijk paleis staat. Boven de ingang is een klein balkon vanaf waar de abt zijn gasten kon begroeten.
Het Prälatenhof
Loop je onder het balkon door dan kom je eerst in de Benediktihalle. Hier kun je een aantal mooie fresco’s bekijken van de heilige Benedictus van Nursia, wiens leer de monniken van de abdij van Melk nog altijd volgen. Vanuit de hal kun je doorlopen naar het Prälatenhof. Met een lengte van 84 en een breedte van 42 meter is dit de grootste binnenplaats van het klooster. De gevels zijn prachtig gedecoreerd. In het midden staat een sierlijke fontein.
Het Kaisertrakt met het museum
Het museum van de abdij van Melk, foto door Effi Schweizer.
Door de zuidwestelijke deur van het Prälatenhof kun je vervolgens het Kaisertrakt bezoeken. Dit deel van de abdij werd door leden van de keizerlijke familie van Oostenrijk gebruikt wanneer ze op bezoek kwamen. Allereerst zul je de enorme Kaiserstiege moeten beklimmen, een rijk gedecoreerde trap die een keizer waardig was. Bovenaan de trap kom je bij de Kaisergang, een 196 meter lange gang die de zuidelijke gevel van het klooster volgt. Aan de muur hangen portretten van alle Babenbergse en Habsburgse heersers van Oostenrijk. In plaats van keizers vind je in de vertrekken vandaag de dag echter het museum van de abdij van Melk. In de in totaal 11 zalen kun je kunst en relikwieën bewonderen, maar ook meer leren over de geschiedenis van de abdij.
Lijkt Melk je een leuke vakantiebestemming? Kijk dan eens naar deze pagina over Melk op Booking.com voor een overzicht van vakantiehuisjes en hotels. Wacht in het hoogseizoen niet te lang met reserveren.
De Marmorsaal
Na de voormalige keizerlijke vertrekken kom je in de prachtige Marmorsaal die grotendeels bestaat uit marmer dat uit Salzburg afkomstig is. De zaal was bedoeld als feest- en eetzaal en dan vooral voor de keizers en hun gasten wanneer ze op bezoek waren. De monniken die de leer van Benedictus volgden aten in andere, kariger ingerichte zalen van de abdij. De Marmorsaal met een fresco van Paul Troger uit 1731 geldt als een hoogtepunt van de Oostenrijkse barok.
De bibliotheek, kerk en Marmorsaal, foto Daniel Stockman ( CC BY-SA 2.0)
Verlaat je deze zaal, dan sta je weer buiten op een terras dat het meest westelijke deel van het gebouw vormt. Zelf vind ik dit een van de mooiste plekken in de abdij. Je hebt vanaf dit hoog gelegen platform namelijk uitzicht op de rivier de Donau en het omliggende landschap. Kijk je de andere kant op, dan kun je de voorgevel en de twee torens van de kloosterkerk zien.
De bibliotheek van de abdij
Binnenin de bibliotheek, foto door Emgonzalez.
Voordat ik je meer vertel over de kloosterkerk, wil ik het eerst nog over de bibliotheek hebben. Deze is bereikbaar vanaf het andere uiteinde van het platform en is een van de mooist versierde zalen van de abdij. Ook hier vind je weer enorme fresco’s. De bibliotheek is verder vrij donker ingericht. Zoals gebruikelijk in een benedictijns klooster is de verzameling indrukwekkend. Zo bezit de abdij bijna tweeduizend historische, met de hand geschreven boeken waarvan de oudste teruggaan naar de 9e eeuw. Als toerist krijg je deze oude boeken begrijpelijk niet in handen, maar wel worden er een aantal werken tentoongesteld.
De kloosterkerk van de abdij van Melk
De schitterende, in de barokke stijl versierde kloosterkerk.
Als je denkt dat je het wel gezien hebt wat pracht en praal betreft, kom je in de kerk van de abdij voor een verrassing te staan. Het stukadoorswerk, bladgoud en marmer is hier overweldigend. Je kunt er eenvoudig een half uur doorbrengen en zelfs dan heb je niet genoeg tijd om alle details te zien. De wandschilderingen, voltooid onder leiding van de Italiaanse kunstenaar Antonio Beduzzi, staan in het teken van het afscheid van Petrus en Paulus. De kerk is ook aan deze twee apostelen gewijd. De 64 meter hoge koepel van de kerk is verder het hoogste deel van de abdij, want de twee westelijke torens zijn net iets korter.
Gymnasium en de Kolomanisaal
Tenslotte is er nog een deel van de abdij dat niet voor toeristen toegankelijk is. Dit is in gebruik door het gymnasium van Melk wat de oudste nog bestaande school van Oostenrijk is. Deze schoolgebouwen zijn zeker weten heel wat mooier dan die van de middelbare school die ik in mijn jeugdjaren bezocht! Tot het gymnasium behoort ook de schitterende Kolomanisaal. Deze staat volledig in het teken van Coloman (Koloman in het Duits), de beschermheilige van de abdij van Melk. Helaas is deze zaal ook gesloten voor toeristen.
Stiftspark Melk
Tuinen van de abdij, foto Marie Thérèse Hébert & Jean Robert Thibault (CC BY-SA 2.0)
De kans is groot dat je het wel gehad hebt met barokke zalen tegen de tijd dat je het klooster weer verlaat. Wat je dan kunt doen is teruglopen naar je auto of naar het station, maar ook kun je een bezoek aan de tuinen brengen. Hier vind je mooie boomgaarden, een waterreservoir met bijna drie eeuwen oude lindebomen en een paviljoen waar je wat kunt eten. Toegang tot het Stiftspark zit bij een kaartje voor het klooster inbegrepen, maar als je enkel de tuinen wilt bezoeken dan is dit ook mogelijk. Je koopt dan een goedkoper kaartje voor alleen dit park.
Geschiedenis van de abdij van Melk
Voor het ontstaan van de abdij moet je maar liefst duizend jaar terug de tijd in. De Babenbergers waren toen de markgraven van Oostenrijk en bezaten op de heuvel bij Melk een kasteel. In dezelfde tijd was een Ierse koningszoon met de naam Coloman op doorreis naar het Heilige Land. Door zijn vreemde spraak en kleding werd hij in 1012 vermoord bij Stockerau, iets stroomafwaarts langs de Donau. Dat gebeurde in die tijd wel vaker met religieuze reizigers.
Zo zag Coloman eruit, als een schuchtere Ierse monnik op doorreis.
Volgens de overlevering vertoonde het aan een boom gehangen lichaam van Coloman maanden later echter nog geen tekenen van ontbinding. Sterker nog, de boom waaraan hij hing begon midden in de winter te bloeien. De plaatselijke bevolking concludeerde daarop dat ze per ongeluk een heilige hadden gedood. De Babanbergers vonden het idee van een heilige op hun grondgebied wel wat en lieten het lichaam van Coloman overbrengen naar hun kasteel in Melk. Er ontstond een klein klooster dat in 1089 op uitnodiging van markgraaf Leopold II werd bewoond door de benedictijnen.
Deze abdij van Melk (een benedictijns klooster heeft een abt als hoofd) groeide al snel uit tot het belangrijkste religieuze centrum van Oostenrijk. Waar het aanvankelijk nog tot het bisdom van Passau behoorde, kwam het vanaf 1122 zelfs rechtstreeks onder de de paus te staan. In de eeuwen daarop speelde het klooster ondanks oorlogen, pestepidemieën en religieuze twisten toch telkens een grote rol. Zo was de Melker Reform, een belangrijke religieuze hervorming in de 15e eeuw, een voorbeeld voor andere kloosters in Oostenrijk en Beieren. De abdij van Melk was tevens een belangrijk centrum van de contrareformatie een eeuw later.
Vanwege hun grondbezit waren de monniken aan het einde van de 17e eeuw erg rijk geworden. Berthold Dietmayr, de in 1700 verkozen abt, kwam daarop met plannen het klooster te herbouwen in de toen gangbare barokke stijl. Dit enorme project onder leiding van architect Jakob Prandtauer duurde tot 1736. Of eigenlijk langer, want vlak nadat de bouw voltooid was woedde er een grote brand in het. In 1746 waren ook de herstelwerkzaamheden gereed. Dit is de abdij van Melk zoals je die vandaag de dag nog steeds kunt bekijken.
Openingstijden en toegangsprijzen
De abdij is van mei tot en met september van 9 tot 17:30 geopend. In april en oktober sluiten de deuren een uur eerder. In deze periode mag je de abdij van Melk zonder rondleiding bezoeken, maar een rondleiding met gids is ook mogelijk. Bezoek je de abdij van november tot begin januari? Dan kun je enkel in het weekend en op feestdagen zonder gids. De andere dagen mag je alleen met een gids naar binnen. Van begin januari tot en met maart kun je de abdij ook alleen als onderdeel van een rondleiding bezoeken. Deze beginnen iedere dag om 11:00, 13:30 en 15:00 uur. Je vindt er op de website van de abdij meer informatie over.
Plan je een vakantie naar Neder-Oostenrijk? Kijk dan nu al naar het de hotels en vakantiehuisje op Booking.com. Dit is de grootste reserveringssite van Europa en betalen doe je meestal achteraf. Je zit dus nergens aan vast.
Toegang tot de abdij kost €13 per persoon of €16 wanneer je de rondleiding neemt. Voor families met kinderen is het familieticket voor €26 of €29 met rondleiding aan te bevelen. Hier zit telkens toegang tot de tuinen bij inbegrepen. Hoewel niet aan te raden, kun je ook kaartjes enkel voor de tuinen en niet voor de abdij kopen. Deze kosten €4,50 per persoon en €1 voor kinderen. Om de prijzen en kortingen te controleren kun je deze pagina bekijken.
Bereikbaarheid abdij van Melk
TIP: Ga je naar Oostenrijk en heb je nog geen tolvignet gekocht? Bestel dan eenvoudig een digitaal vignet via Vignet-Bestellen.nl. Dit is binnen enkele minuten geregeld. Zo wordt al het werk je uit handen genomen!
Melk ligt aan de Donau, aan de A1 en aan de spoorlijn naar Wenen. Het stadje is dus gemakkelijk te bereiken. Kom je met de trein, dan is het vanaf zowel Wenen als Linz ongeveer een uur reizen. Vanaf Sankt Pölten doe je er slechts 20 minuten over. Voor meer informatie over de bereikbaarheid kun je het beste even onderaan mijn pagina over Melk zelf kijken.
Op de kaart hierboven is de abdij van Melk (A op de kaart) eenvoudig te herkennen. Ik heb ook de tuinen van het klooster (B), de parkeerplaats (C) en het treinstation (D) aangegeven. Vanaf het station is het iets meer dan 600 meter naar de oostelijke toegangspoort van de abdij. De hoger op een heuvel gelegen abdij is overal vanuit het stadje te zien, dus je kunt onmogelijk verkeerd lopen.
Lijkt Melk je een leuke vakantiebestemming? Kijk dan eens naar deze pagina over Melk op Booking.com voor een overzicht van vakantiehuisjes en hotels. Wacht in het hoogseizoen niet te lang met reserveren.
Verder lezen
In de buurt van de abdij van Melk vind je veel andere bezienswaardigheden. Denk bijvoorbeeld aan de vallei van de Wachau dat samen met Melk op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Enkele kilometers naar het zuiden vind je Schloss Schallaburg, een prachtig renaissanceslot.