Schloss Mirabell, een weelderige tuin met paleis
Net ten noorden van de rivier de Salzach bevindt zich Schloss Mirabell. Dit is een van de populairste attracties van Salzburg. Het gebouw is een bezoek meer dan waard, vooral vanwege de omvangrijke tuin. Deze bestaat uit verschillende delen, waaronder een grote parterre, een waterbastion, een orangerie, een kuurtuin en de unieke Zwergelgarten of dwergentuin. Talloze toeristen en bewoners komen er graag om zich te vergapen aan de stijlvolle aanleg en de bijzondere flora. Zowel de tuin als het paleis staan op de werelderfgoedlijst van UNESCO.
Schloss Mirabell met een deel van de tuin.
Salzburg is een populaire bestemming. Wacht daarom niet te lang met het reserveren van een hotel. Kijk voor de beschikbaarheid en prijzen op deze pagina over Salzburg op Booking.com.
Wat is er te doen en te zien?
In Schloss Mirabell zijn het met name de trap en de Marmorsaal die binnen bewondering oogsten en het gebouw tot een fraaie trouwlocatie maken. De burgemeester van Salzburg en de gemeentelijke organisatie maken gebruik van het grootste deel van het pand. Daardoor is het slechts beperkt open voor publiek. De barokke tuin is wel in zijn geheel toegankelijk. Bijzonder is onder andere het Heckentheater, een klein openluchttheater dat verscholen ligt tussen heggen. Het is in Oostenrijk als enige van zijn soort bewaard gebleven.
Tuinen; parterre en orangerie
Schloss Mirabell ligt aan de noordoostelijke kant van het landgoed. De Mirabellengarten strekt zich uit van het noorden naar het zuiden. De toenmalige bewoners hadden het beste uitzicht vanaf de grote parterre aan de zuidkant van het pand. Wat ze vanaf daar niet zagen was de Pegasusbron. Die ligt namelijk om de hoek, aan de westkant van het gebouw. Het is een bassin met in het midden een bronzen beeld van een gevleugeld paard. Dat is Pegasus. Dit rijdier diende onder andere de Griekse helden Perseus en Heracles om hen naar verre locaties te brengen. Het staat symbool voor de kracht en de glorie van Salzburg. Liefhebbers van ‘The Sound of Music’ herkennen in deze bron direct het decor voor de evergreen ‘Do-Re-Mi’.
Uitzicht vanaf de parterre, foto door Pixelteufel (CC BY 2.0).
De biedt ook zicht op de Orangerie. Deze heeft een eigen kleine toegang naar de rest van de stad. Het gebouw diende tot de negentiende eeuw vooral om citrusbomen te laten overwinteren en heeft een oppervlakte van 1700 vierkante meter. Ervoor zie je een waterbekken met een beeldje van Papagena, een personage uit de befaamde opera ‘Die Zauberflöte’ van Mozart.
Tuinen; Vier Elemente-fontein en dwergentuin
Verder naar het zuiden bevindt zich de eyecatcher van de tuin. Het is een fontein die is gewijd aan de vier elementen water, vuur, lucht en aarde. Je moet thuis zijn in de Griekse mythologie om de verbanden tussen de beelden en de elementen te kunnen duiden. Daarom staat hieronder een korte toelichting:
- De Trojaanse prins Paris vlucht over water als hij de schone Helena uit Griekenland rooft.
- Aeneas draagt zijn vader uit Troje, dat wordt vernietigd door vuur.
- De held Hercules tilt de reus Antaeus in de lucht.
- De god Hades ontvoert Persephone de aarde in naar de onderwereld.
De Romeinse mythologie komt tot uiting in zestien standbeelden van goden en godinnen. Daaronder Apollo, Mercurius, Jupiter, Bacchus, Diana, Flora en Venus.
De Vier Elemente-fontein met omringende standbeelden..
Van geheel andere orde is de Zwergelgarten of dwergentuin. De oudste beelden stammen uit het einde van de zeventiende eeuw, maar ze hebben hier niet altijd gestaan. Aan het begin van de negentiende eeuw moesten ze namelijk plaats maken voor een Engelse landschapstuin. Dat sloot beter aan op de smaak van die tijd. De dwergen zijn teruggekeerd en dat is te danken aan het herstel van de oorspronkelijke barokstijl van de tuin na de Tweede Wereldoorlog. Dit was ook aanleiding voor de plaatsing van een tentoonstellingspaviljoen en een speeltuin.
Raphael-Donner-Stiege
De barokke trap in Schloss Mirabell heet officieel de Raphael-Donner-Stiege. Die naam dankt hij aan de beeldhouwer Georg Raphael Donner, die de trap begin achttiende eeuw heeft gecreëerd. Soms wordt er ook naar verwezen als de marmeren trap. Er is echter geen stukje marmer in de trap zelf te vinden. Alleen de beelden op en om de trap zijn van deze steensoort. Met name de verschillende engeltjes – of putti – spreken veel bezoekers aan. Er zijn er niet twee hetzelfde en je ziet ze in de meest uiteenlopende houdingen. De nissen in de muren rond de trap bevatten beelden van mythologische figuren.
Marmorsaal
De Marmorsaal van Schloss Mirabell, foto door WOKRIE (CC BY-SA 3.0).
De marmeren trap die niet van marmer is leidt naar de Marmorsaal. Deze bevat wel degelijk echt marmer, met name in de vloer. Tegelijkertijd vind je ook hier veel imitatie marmer. Dat is niet ongebruikelijk in architectuur als deze. Ondanks de grote brand van 1818 – waarbij een aantal prachtige fresco’s onherstelbaar beschadigd werden – heeft deze zaal nog steeds veel charme. Naast de aankleding van deze historische ruimte is ook de akoestiek bijzonder. Vandaar dat er ook concerten plaatsvinden. De muziek van Mozart en Haydn staat vaak op het programma. Desgewenst kun je een uitvoering combineren met een diner ter plaatse.
Geschiedenis van Schloss Mirabell
Aartsbisschop Wolf Dietrich von Raitenau liet Schloss Mirabell bouwen rond 1606. Hij had vijftien kinderen bij zijn minnares Salome Alt. Die liet hij er allemaal wonen. De oorspronkelijke naam van het gebouw is Schloss Altenau. Moeder en kinderen noemden zichzelf Alt von Altenau. Hun woonplezier was van korte duur; de familie moest een nieuw heenkomen zoeken toen Markus Sittikus in 1612 zijn oom Raitenau gevangen zette in Festung Hohensalzburg. Schloss Mirabell werd de nieuwe naam van het kasteel. De barokke uitstraling kreeg het monumentale pand aan het begin van de achttiende eeuw, na een ingrijpende verbouwing.
Tekening van Schloss Mirabell en tuinen uit het jaar 1735.
In 1818 vernietigde een stadsbrand een groot deel van Schloss Mirabell. Keizer Franz I gaf opdracht tot een restauratie, maar schrok van het bedrag dat daarmee was gemoeid. Dit heeft ertoe geleid dat het gebouw bij lange na niet in zijn oude luister is hersteld. Onder andere de toren verdween, evenals tal van barokke versieringen en beelden. Slechts hier en daar kun je je een idee vormen van de vroegere verschijning, bijvoorbeeld bij de westelijke tuingevel. In 1866 doneerde de keizer Schloss Mirabell aan de gemeente Salzburg, twee jaar nadat hij hetzelfde met de tuinen had gedaan.
Openingstijden en toegangsprijzen
Schloss Mirabell is geopend van maandag tot en met zaterdag van 8.00 tot 18.00 uur. Op maandag, woensdag en donderdag kun je de Marmorsaal in van 8.00 tot 16.00 uur. Dinsdag en vrijdag kan dat pas vanaf 13.00 uur. Bij feestelijke gelegenheden – denk daarbij bijvoorbeeld aan al die trouwpartijen – kun je de zaal niet in. De tuinen zijn geopend vanaf 6.00 uur in de ochtend tot zonsondergang. Dit geldt niet voor de orangerie, want daar kun je alleen van 9.00 tot 16.00 uur in. Sommige delen van de tuin worden ‘s winters afgesloten, waaronder het Heckentheater en de Zwergelgarten. De toegang is gratis. Kijk voor meer informatie op de officiële website.
Kaart en bereikbaarheid van Schloss Mirabell
Schloss Mirabell (A op de kaart) ligt op een kwartier lopen vanaf het station Salzburg Hauptbahnhof (B) aan de andere kant van het spoor. Met het openbaar vervoer doe je er zeven minuten over. Je kunt onder andere de buslijnen 1, 2, 3, en 6 nemen die stoppen op de Mirabellplatz (C) meteen voor het paleis. Als je met de auto komt, kun je parkeren op deze zelfde Mirabellplatz op dagen dat er geen markt is of in de ondergrondse Mirabellgarage can Contipark (D) aan de Faberstraße. Je loopt vanaf hier in enkele minuten naar Schloss Mirabell.
Salzburg is een populaire bestemming. Wacht daarom niet te lang met het reserveren van een hotel. Kijk voor de beschikbaarheid en prijzen op deze pagina over Salzburg op Booking.com.
Wist je dat je via Booking.com de goedkoopste vlucht naar Oostenrijk boekt? Deze grootste reserveringssite van Europa zet alle vluchten naast elkaar. Kijk hier voor het boeken van een vlucht op Booking.com.
Verder lezen
Weten wat er nog meer in Salzburg te zien en te doen is? Bekijk dan mijn uitgebreide pagina over de stad Salzburg zelf. Schloß Hellbrunn en Festung Hohensalzburg zijn andere mooie kastelen.