Stift Nonnberg, het oudste vrouwenklooster ter wereld
Het verhaal van Salzburg begint vaak met de stichting van het Stift Sankt-Peter in 696. Minder bekend is dat enkele jaren later, in 713, ook het Stift Nonnberg gesticht werd. Dit is een benedictijns vrouwenklooster dat het oudste nog steeds bestaande vrouwenklooster ter wereld is. Helaas is een deel van het klooster voor toeristen gesloten. Wel kun je de kerk bezoeken. Ik vertel je in dit artikel meer.
Stift Nonnberg in Salzburg, foto door thisisbossi (onder CC BY-SA 2.0)
Nog op zoek naar een hotel of vakantiehuisje in het Salzburgerland? Wacht dan niet te lang met boeken. Bekijk alvast het aanbod in Salzburg en omgeving op Booking.com, de grootste reserveringssite van Europa.
Wat is er te doen en te zien?
Hoewel je het klooster dus niet als toerist kunt bekijken, is de Maria Himmelfahrt zoals de kerk officieel heet toch interessant om te zien. Het grootste deel werd gebouwd rond 1500 in de gotische stijl, hoewel de romaanse toren teruggaat naar de 11e eeuw. In 1711 werd diezelfde toren weer verlengd en voorzien van een barok dak. Al met al is de kerk van het Stift Nonnberg dus een bonte verzameling van verschillende bouwstijlen.
Enkel de oostelijke en de zuidelijke zijde staan vrij. In het noorden en westen sluit de kerk aan op de overige gebouwen van het klooster. Voor de ingang vind je vier pilaren met standbeelden van Maria, keizer Hendrik II, Rupert en Erentrudis van Salzburg. Rupert was de bisschop van Salzburg die in 713 Stift Nonnberg gesticht had. Erentrudis was zijn nicht en tevens de eerste abdis van het klooster.
Het interieur van de kloosterkerk, foto door GFreihalter (onder CC BY-SA 3.0)
Binnenin is de Maria Himmelfahrt soberder ingericht dan veel andere kerken in Salzburg. Zo vind je er een hoogaltaar met mooi houtsnijwerk uit 1515, maar de twee zijaltaren werden pas in de 19e eeuw toegevoegd. Veel indrukwekkender is de crypte onder het gebouw, waar zich onder meer het graf van abdis Erentrudis bevindt. Het hoogtepunt van de kerk wordt echter gevormd door een aantal fresco’s uit het begin van de 12e eeuw waarop pausen, bisschoppen en heiligen worden afgebeeld. Ze zijn te vinden in nissen onder de oostelijke wand van het koor en behoren tot de belangrijkste romaanse schilderingen van Oostenrijk. Wil je ze zien, vraag dan bij de portier om de sleutel voor de Fresken im Paradies.
Het niet toegankelijke deel van Stift Nonnberg
Het overige deel van het klooster is voor toeristen niet toegankelijk. Enkel de Johanneskapelle en een aantal zalen zijn in het verleden voor historici geopend. De kloostergangen, bibliotheek, keukens, eetzalen, slaapzalen en nog een groot aantal kleinere gebouwen zijn in de lange geschiedenis van het Stifft Nonnberg altijd gesloten geweest voor buitenstaanders.
Geschiedenis van Stift Nonnberg
De geschiedenis van het Stift Nonnberg gaat terug tot het jaar 713, toen het gesticht werd door bisschop Rupert van Salzburg als vrouwelijke tegenhanger van het Stift Sankt-Peter. Zijn nicht Erentrudis stelde hij aan als abdis. Het eerste klooster brandde echter in 1006 af en werd daarna vervangen door een nieuw gebouw waarvan de toren nog altijd bewaard gebleven is. Na een tweede brand in 1423 werden de andere gebouwen stuk voor stuk vervangen en later uitgebreid. Hoewel het Stift Nonnberg het oudste vrouwenklooster ter wereld is, stammen de meeste gebouwen dus uit latere eeuwen.
Stift Nonnberg aan het begin van de 18e eeuw,
Een andere interessante wetenswaardigheid is dat het klooster oorspronkelijk enkel toegankelijk was voor vrouwen van adellijke komaf. Tot in de 19e eeuw mochten vrouwen van lagere komaf alleen als zuster dienen. Een erg bekende bewoonster was Maria von Trapp, wiens verhaal centraal staat in de musical The Sound of Music uit 1959.
Openingstijden en toegangsprijzen
De kerk van het klooster is dagelijks van 7 uur tot zonsondergang geopend en is gratis toegankelijk. Op de officiële website van het Stift Nonnberg vind je nog informatie om een bezoek aan andere zalen te regelen, maar dit is enkel bedoeld voor onderzoekers en niet voor toeristen.
Bereikbaarheid Stift Nonnberg
Het Stift Nonnberg (A op de kaart) is niet lastig te bereiken, maar je moet wel net even weten hoe je moet lopen. Het ligt op de uitlopers van de Festungsberg waar ook het kasteel Hohensalzburg (B) te vinden is. Vanaf de Mozartplatz (C) in het historische centrum kun je de Kaigasse nemen en dan de nauwe Nonnbergstiege omhoog. Loop vervolgens om de kerk heen naar de ingang aan de zuidzijde.
Salzburg is een populaire bestemming. Wacht daarom niet te lang met het reserveren van een hotel. Ander heb je kans dat je meer uitgeeft dan nodig. Kijk voor de beschikbaarheid en prijzen op deze pagina over Salzburg op Booking.com.
Verder lezen
Wil je meer lezen over wat er in Salzburg en de omgeving te doen is? Bekijk dan ook mijn pagina’s over de stad Salzburg zelf en over de omliggende deelstaat, het Salzburgerland. Op beide heb ik veel leuke tips voor je verzameld.