Wenen, de klassieke hoofdstad van Oostenrijk
Wenen is de grootste en belangrijkste stad van Oostenrijk waar voor de toerist veel te zien is. Denk bijvoorbeeld aan de enorme paleizen van de keizers, de uitstekende musea en tal van schilderachtige pleinen en parken. De historische binnenstad is dan ook niet voor niets op de UNESCO Werelderfgoedlijst geplaatst. In dit artikel geef ik je een omvangrijke introductie!
De Stephansplatz in Wenen, foto door Böhringer (CC BY-SA 2.5)
Op zoek naar een hotel in Wenen? Bekijk dan deze pagina over Wenen op Booking.com voor het aanbod en de prijzen. Betalen doe je vaak pas na aankomst en annuleren is in de meeste gevallen gratis.
Feiten en cijfers over Wenen
Wenen beslaat een oppervlakte van slechts 415 km². Het is daarmee de kleinste deelstaat van Oostenrijk, hoewel het stedelijk gebied ook buiten de stadsgrenzen doorloopt. Wat inwoneraantal betreft staat Wenen met 1.795.000 inwoners juist op de eerste plaats. Verder is het de enige Oostenrijkse deelstaat die niet grenst aan het buitenland, want de stad is volledig omringd door de deelstaat Neder-Oostenrijk.
Het wapen van Wenen kun je op de afbeelding hierboven zien. Het bestaat uit een zwarte adelaar en een rood schild met daarop een wit kruis. De adelaar is afkomstig van de Babenbergers, de oorspronkelijke hertogen die Wenen tot hoofdstad maakten. Het schild was in het begin geen onderdeel van het wapen, maar werd door de Oostenrijkse soldaten tijdens de kruistochten gedragen. In 1327 werden beide gecombineerd. Soms zul in Wenen ook nog hetzelfde wapen maar dan met de keizerlijke tweekoppige adelaar aantreffen. Dit verwijst terug naar de tijd dat de Habsburgers ook de keizerstitel van het Heilige Roomse Rijk in handen hadden.
Op de kaart heb ik de grenzen van Wenen aangegeven met de rode lijn. Toch loopt het bebouwde gebied ook buiten de stadsgrenzen door in Neder-Oostenrijk. In totaal telt de agglomeratie van Wenen meer dan 2,5 miljoen inwoners.
Wat is er te zien en te doen?
Er is in Wenen veel te zien. Te veel om hieronder allemaal op te noemen, maar naarmate ik deze website over Oostenrijk verder uitwerk, zul je meer artikelen over Wenen zien verschijnen.
Goed om in je achterhoofd te houden is dat Wenen vandaag dan wel de hoofdstad van het kleine Oostenrijk mag zijn, maar dat het tot aan de Eerste Wereldoorlog de hoofdstad van het Habsburgse Rijk was dat strekte van de Adriatische Zee tot aan Oekraïne. Wenen was in deze tijd een van de toonaangevende Europese steden. Dit verklaart waarom bijvoorbeeld de paleizen in de stad zich moeiteloos kunnen meten met die van Londen, Parijs en Madrid.
De paleizen van de keizer
Een van de vleugels van de Hofburg, foto door sebaso (CC BY-SA 2.0)
Van de Habsburgse paleizen is de Hofburg meteen in de binnenstad het grootst. Historisch was dit ook het belangrijkste paleis. Al in de 13e eeuw regeerden de Habsburgers van hieruit het hertogdom Oostenrijk dat daarna uitgroeide tot een van de grote Europese keizerrijken. Door de eeuwen heen is het vaak uitgebreid en alle belangrijke bouwstijlen zijn in het complex terug te vinden.
Prachtig versierd trappenhuis binnenin de Hofburg
Vandaag de dag biedt de Hofburg onderdak aan de Nationale Bibliotheek van Oostenrijk en ontvangt de Oostenrijkse bondspresident hier belangrijke gasten. Ook is er een museum met enkele bewaard gebleven vertrekken van de keizers. Een ander museum in het complex is het Albertina. Dit bestaat al sinds 1795 en je kunt er een grote verzameling prenten en tekeningen van Leonardo da Vinci, Rembrandt en Albrecht Dürer bezichtigen.
Tenslotte een grote liefhebber bij het publiek en ook deel van het paleis is de Spaanse Rijschool. Deze prachtig versierde hallen werden gebouwd voor de Spaanse hovelingen aan de Hofburg om hun Lipizzaner paarden te trainen, een traditie die voor toeristische doeleinden nog altijd behouden is.
Schloss Schönbrunn gezien vanuit de tuinen, foto door Roberto Verzo (CC BY 2.0)
Minstens zo beroemd als de Hofburg is Schloss Schönbrunn dat iets buiten de binnenstad lig. Dit was het zomerpaleis van de Habsburgers en het werd rond 1700 gebouwd. Barokke en rococo stijlen gaan hier in elkaar over en het paleis beschikt over meer dan 1.400 verschillende kamers. Vergeet niet de weelderige paleistuinen te bekijken, waar je ook de Gloriette vindt. Dit is een klein gebouw op een heuvel aan het einde van de tuin waar de keizer zijn ontbijt had. Aangrenzend vind je de Tiergarten Schönbrunn uit 1752, de oudste nog bestaande dierentuin ter wereld.
Op zoek naar een hotel in Wenen? Bekijk dan deze pagina over Wenen op Booking.com voor het aanbod en de prijzen. Betalen doe je vaak pas na aankomst en annuleren is in de meeste gevallen gratis.
Een derde belangrijk paleis is Schloss Belvedere, ook uit het begin van de 18e eeuw. Dit sierlijke paleis werd niet voor de Habsburgse keizers zelf gebouwd, maar voor Eugenius van Savoye. Dit was een Franse generaal in dienst van de Habsburgers die Oostenrijk talrijke militaire overwinningen heeft bezorgd. Schloss Belvedere bestaat uit twee delen. Nu kun je er terecht voor een kunsttentoonstelling.
Weense musea en muziek
Behalve paleizen vind je in Wenen veel musea. Het Kunsthistorisches Museum is het bekendst. Je kunt hier de enorme collectie Europese schilderkunst van de Habsburgers bekijken. Ook zijn er zalen met beeldhouwkunst en permanente exhibities over de Grieken, Romeinen en Egyptenaren. Een andere aanrader vind ik het MuseumsQuartier. Dit is een complex gebouwd rond de voormalige stallen van de keizers met meerdere moderne musea. Kunst, fotografie, design, mode en literatuur komen hier allemaal aan bod, waardoor je eenvoudig een hele dag in het MuseumQuartier door kunt brengen.
In de Weense Staatsopera, foto door Roman Boed (CC BY 2.0)
Wenen is daarnaast natuurlijk ook de stad van de muziek. Vrijwel alle beroemde klassieke componisten brachten enige tijd aan het Oostenrijkse hof door. Denk dan aan namen als Mozart, Beethoven, Haydn, Schubert, Brahms, Strauss en Salieri. In de grote, aan het einde van de 19e eeuw verrezen Weense Staatsopera kun je vandaag de dag nog regelmatig werken van deze componisten beluisteren.
Overige bezienswaardigheden
Houd je niet van musea of klassieke muziek? Dan zijn er andere attracties om op het programma te zetten. Erg populair is de Stephansdom. Deze gotische kathedraal van Wenen verrees aan het einde van de middeleeuwen. Met een lengte van 107 en een hoogte van 137 meter is het een van de grootste kerken van Europa. De crypte onder de kathedraal is ook mooi om te zien. Wat veel toeristen niet weten is dat dieper onder de straat de vele duizenden slachtoffers van de grote pestepidemie van 1679 begraven liggen. De mooi versierde Weense pestzuil iets verderop is gebouwd om de gestorvenen te eren.
De Weense pestzuil (links), foto door Ken Hawkins (CC BY 2.0)
De Karlkirche uit 1737 is een andere kerk van Wenen. Door de Italiaanse koepel en de plafondschilderingen is het aan de ene kant een goed voorbeeld van de barokke bouwstijl, maar vroege neoklassieke elementen zoals de Romeinse zuilen en pilaren maken het een merkwaardig bouwwerk. Tussen de Stephansdom en de Karlskirche in gelegen is de Kapuzinergruft interessant. Dit is de voor toeristen opengestelde graftombe van alle Habsburgse keizers sinds 1633.
Wenen gezien vanuit het reuzenrad in het Prater
Wil je tenslotte in plaats van de drukke toeristische bezienswaardigheden bezoeken wat meer rust? Ga dan naar het Prater. Dit is een groot park dat voortgekomen is uit het jachtgebied van de keizers. Vooral de meer dan 4 kilometer lange kastanjelaan en het reuzenrad uit 1897 zijn mooi om te zien. Een andere goede tip is Donaustadt, aan de oostelijke oever van de rivier. Het zijn vooral de moderne wolkenkrabbers die hier indruk maken. Vanuit de 252 meter hoge Donauturm heb je bovendien een geweldig uitzicht over de stad.
Lekker eten en drinken
Op culinair gebied stelt Wenen niet teleur. Doordat het lang de hoofdstad was van het Habsburgse Rijk, vind je in de Weense keuken Duitse, Hongaarse, Tsjechische, Italiaanse en nog talloze andere invloeden terug. Tot de welbekende hoogtepunten behoren Wienerschnitzel en Apfelstrudel, maar ook bijvoorbeeld een Sachertorte mach je niet missen. Dit is een heerlijke chocoladetaart die al generaties lang door het prestigieuze Hotel Sacher op de markt gebracht wordt. Tafelspitz, een heerlijk stuk rundvlees met gebakken aardappelen, en de warme, gevulde deegbollen die bekend staan als Germknödel zijn andere aanraders.
Een Sachertorte uit het Sacher Hotel, foto door hiro kobashi (CC BY 2.0)
Verder ga je in Wenen natuurlijk niet naar de Starbucks, maar bezoek je een van de meer dan 500 koffiehuizen waar de koffiebonen op Oostenrijkse wijze geroosterd worden. In het verleden kwamen denkers zoals Freud en Trotski hier om van de typische Weense einspänner of andere soorten te genieten. Sommige koffiehuizen, zoals Café Central, stralen nog altijd de sfeer van het oude keizerrijk uit.
Geschiedenis van Wenen
Wenen is een oude stad. Het werd al in 15 voor Christus door de Romeinen gesticht als een militaire post. Het heette toen Vindobona. Een eeuw later ontstond er een dorp rond deze post en bouwden de Romeinen er een fort. Na de val van het Romeinse Rijk vele eeuwen later, kwam het toe aan het Germaanse hertogdom Beieren. In deze periode werd de streek rond Wenen aangeduid als de Oostelijke Mark, oftewel het grensgebied ten oosten van Beieren.
Overnacht je in Wenen? Bekijk dan nu alvast deze pagina over Wenen op Booking.com voor een overzicht van aanbevolen hotels in de stad. Wil je niet teveel betalen, reserveer dan ruim van tevoren.
Na een overwinning in 955 op de Hongaren, toen een woest en paardrijdend volk, werd het als markgraafschap aan het Beierse geslacht Babenberg geschonken. Enkele eeuwen later kwam het door overerving in handen van de Habsburgers, onder wie Oostenrijk uitgroeide van een graafschap in de middeleeuwen tot een machtig keizerrijk in de 19e eeuw. Wenen als hoofdstad groeide mee, maar werd gedurende de 15e en 16e eeuw ook talloze malen bestookt door Turkse legers die de stad wilden innemen. Na de uiteindelijk overwinning van Oostenrijk werd de stad gerestaureerd in dezelfde elegante barokke stijl die je vandaag de dag nog altijd kunt bezichtigen.
Schilderij van Wenen halverwege de 18e eeuw
Wenen was in deze periode de grootste Duitstalige stad en een van de belangrijkste Europese hoofdsteden. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat het Wener Congress, om de grenzen van voor de veroveringen van Napoleon te herstellen, in 1815 in de stad gehouden werd. In de loop van de 19e eeuw boette Oostenrijk echter aan macht in. Na de Eerste Wereldoorlog viel het van de Adriatische zee tot aan Oekraïne strekkende rijk van de Habsburgers ineen. Wenen werd daarna de hoofdstad van de veel kleinere Oostenrijkse Republiek.
Klimaat van Wenen
Wenen ligt dankzij de Alpen grotendeels beschut tegen westenwinden vanaf de Atlantische Oceaan. Het kent hierdoor een landklimaat. Dit vertaalt zich naar behoorlijk hoge temperaturen in de zomer. Zo is het in juli en augustus overdag gemiddeld 27 graden. Ook valt er minder neerslag dan de meeste andere deelstaten van Oostenrijk, afgezien van Burgenland en delen van Neder-Oostenrijk waar je een met Wenen vergelijkbaar klimaat aantreft.
Hierboven kun je op de klimaatgrafiek van Wenen zien dat het in de winter regelmatig iets onder nul is. Er valt dus ook vaak genoeg sneeuw, maar meestal blijft het niet heel lang liggen. Wat je tenslotte niet op de grafiek kunt aflezen is dat Wenen opvallend zonnig is. Per jaar kun je bijna 2000 uren zonneschijn verwachten, wat veel meer is dan in de Oostenrijkse Alpen.
Bereikbaarheid Wenen
De Oostenrijkse hoofdstad is goed te bereiken. Vanuit Nederland en België kun je naar de Duitse A3 rijden en vervolgens tot aan Wenen doorrijden over de Autobahn. Na Passau bij de Oostenrijkse grens vormen de A8 en vervolgens de A1 de snelste route. Zonder files duurt de autorit vanaf Utrecht ongeveer 10 uur.
Met de trein
Een zeer aantrekkelijke mogelijkheid met de trein naar Wenen te reizen is de ÖBB Nightjet. Deze nachttrein vertrekt ‘s avonds om 20:03 uur uit Amsterdam en komt ‘s ochtends om 9:46 uur aan in Wenen. Het is een leuke ervaring en je spaart ook nog eens een nacht in een hotel uit. Behalve in Amsterdam, kun je ook opstappen in Utrecht en in Arnhem. De trein terug vertrekt ‘s avonds om 22:14 uit Wenen en komt de volgende ochtend om 10:10 aan in Amsterdam.
Behalve de nachttrein, kun je ook overdag de Duitse ICE nemen. De reist duurt iets meer dan 10 uur, wat korter is dan de nachttrein. Wel moet je in Frankfurt overstappen en waarschijnlijk zal je reis best vermoeiend zijn. Je hebt hier in tegenstelling tot bij de ÖBB Nightjetniet de mogelijkheid een bed te reserveren.
Met het vliegtuig
Toch is het vliegtuig naar Wenen nog altijd sneller dan de trein. Met de keuze uit rechtstreekse vluchten vanaf Amsterdam, Rotterdam, Brussel, Düsseldorf en Keulen heb je bovendien genoeg mogelijkheden een goedkope vlucht te zoeken. Eenmaal in Wenen kun je een trein nemen die je in ongeveer 15 minuten naar het centrum van de stad brengt.
Openbaar vervoer van Wenen
Een tram in Wenen, foto door Linie29 (CC BY-SA 3.0)
Ga je met de trein of het vliegtuig naar Wenen en ben je niet van plan de stad te verlaten? Dan is het eigenlijk niet nodig een auto te huren. De Oostenrijkse hoofdstad beschikt over punctueel en efficiënt openbaar vervoer. Als toerist is de metro het handigst. Deze brengt je naar de belangrijkste bezienswaardigheden en de treinen rijden vanaf 5 uur ‘s ochtends tot na middernacht. Voor de iets lastiger te bereiken plekken kun je een tram nemen en tegelijkertijd nog eens wat van Wenen zien. Kijk ook naar de speciale passen die meerdere dagen geldig zijn en korting bieden op de Weense musea.
Accommodaties in Wenen
Je hebt in Wenen een zeer ruim aanbod van accommodaties. Het aantal hotels en gezellige Gasthäuser ligt boven de duizend. Ze zijn vrijwel allemaal op deze pagina over Wenen op Booking.com te vinden. Dit is de grootste hotelvergelijker van Europa. Een groot voordeel is dat je bij de meeste hotels pas na aankomst hoeft te betalen.
Het beroemde Sacher Hotel in Wenen, foto door Dominik Bartsch (CC BY 2.0)
Kijk voordat je reserveert goed op de website rond. Booking.com zet vaak de duurste hotels bovenaan. Vergeet niet op tijd te reserveren. In tegenstelling tot de kleinere Oostenrijkse steden, wordt Wenen het hele jaar door druk bezocht.
Meer artikelen over Wenen
Wil je meer weten over wat er in Wenen zoal te zien en te doen is? Bekijk dan hieronder een overzicht van de artikelen die ik over de stad geschreven heb: