Burgenland, een stukje Oostenrijk vlakbij Hongarije
Wil je eens een minder bekend stukje Oostenrijk ontdekken? Kijk dan eens naar Burgenland. Dit is een kleine, smalle deelstaat langs de Hongaarse grens in het zuidoosten van het land. De belangrijkste attracties zijn de wijngaarden, het heuvelachtige landschap, enkele kastelen en de Neusiedler See, na de Bodensee het grootste meer van Oostenrijk. Burgenland is verder een landelijke deelstaat zonder grote steden waar niet zoveel toeristen komen.
Typisch glooiend landschap van de deelstaat Burgenland.
Nog geen hotel of vakantiehuisje in Burgenland? Wacht dan niet te lang met reserveren. Kijk hier voor het aanbod op Booking.com. Deze grootste reserveringssite van Europa regelt vrijwel altijd de laagste prijzen voor je.
Feiten en cijfers over Burgenland
Burgenland is de meest oostelijke en met 287.000 inwoners de minst bevolkte deelstaat van Oostenrijk. Na Wenen en Vorarlberg is het met een oppervlakte van 3.962 km² ook de kleinste deelstaat van het land. Het grenst aan de deelstaten Neder-Oostenrijk en Stiermarken en aan de landen Slowakije, Hongarije en Slovenië. De hoofdstad van Burgenland is Eisenstadt.
Het wapen van Burgenland dat je hiernaast ziet is een combinatie van de oude wapenschilden van de Graven van Mattersdorf en de Heren van Güns. De gebieden die deze families in de middeleeuwen bezaten komen ongeveer overeen met het huidige Burgenland. Het nieuwe wapen werd ontworpen in 1922, net nadat Burgenland als deelstaat aan Oostenrijk werd toegevoegd.
Op de kaart hierboven heb ik de grenzen van Burgenland aangegeven met een rode lijn. Zoals je ziet is het een smalle, langgerekte deelstaat. Opvallend is de Hongaarse stad Sopron, die bijna volledig door Burgenland omgeven is.
Wat is er te zien en te doen?
Burgenland is de minst Oostenrijkse deelstaat van het land. In plaats van met sneeuw bedekte bergpieken vind je hier juist een glooiend landschap met veel wijngaarden. Het hoogste punt, de 884 meter hoge Geschriebenstein, is dan ook veel minder hoog dan de Alpen in de westelijke deelstaten. Het laagste punt van Oostenrijk bevindt zich ook in Burgenland. Dat is namelijk de Neusiedler See op slechts 115 meter hoogte.
Waterrecreatie bij de Neusiedler See, foto door Andrij Bulba (onder CC BY 2.0)
Toch is er meer dan genoeg natuurschoon in Burgenland te vinden. Zo is er het Nationalpark Neusiedler See dat deels in Hongarije ligt. Dit park dat rond het meer ligt is vooral geschikt om te zwemmen en te fietsen en met een beetje geluk zul je talloze broedende vogels zien. Een andere leuke bestemming is Naturpark Geschriebenstein, rond de hoogste berg van de deelstaat. Hier kun je terecht voor wandelpaden, oude torens, molens en boerderijen. Naturpark Raab helemaal in het zuiden van Burgenland ligt op de grens met Hongarije en Slovenië en biedt ook een aantal goede wandelmogelijkheden.
Nog geen hotel of vakantiehuisje in Burgenland? Wacht dan niet te lang met reserveren. Kijk hier voor het aanbod op Booking.com. Deze grootste reserveringssite van Europa regelt vrijwel altijd de laagste prijzen voor je.
Op cultureel gebied is Burgenland eveneens de minst Oostenrijkse deelstaat. Het gebied maakte tot en met 1920 deel uit van Hongarije en nu woont er nog altijd een aanzienlijke Hongaarse minderheid. Dit komt tot uiting in onder meer de tweetalige plaatsnaambordjes. Sopron, wat historisch de belangrijkste stad van het gebied is, werd in 1920 niet toegewezen aan Oostenrijk en ligt nu net over de grens in Hongarije. Dit maakt het leuk voor een dagtochtje.
Door de afwezigheid van grote steden is Burgenland de meest landelijke deelstaat van Oostenrijk. De hoofdstad Eisenstadt telt bijvoorbeeld slechts 13.000 inwoners. Desondanks zijn er voldoende bezienswaardigheden om er een dag door te brengen, waaronder het indrukwekkende Schloss Esterházy. Andere interessante plaatsen in het noorden van Burgenland zijn Rust, de kleinste statutaire stad van Oostenrijk, Kittsee met twee oude kastelen en Frauenkirchen met een prachtige barokke basiliek.
Het kasteel van Güssing, foto door János Korom (onder CC BY-SA 2.0)
In het hoger gelegen midden van Burgenland zijn Deutschkreutz, Mattersburg en Oberpullendorf de belangrijkste plaatsen. Hoewel ze elk slechts enkele duizenden inwoners kennen, vind je in ieder dorp een mooie historische kerk en een kasteel uit de middeleeuwen. In het zuidelijke deel van Burgenland tenslotte, zijn Oberwart en Güssing de moeite van het bekijken waard. Oberwart staat bekend om de grootste Hongaarse minderheid van heel Burgenland. Güssing is juist een toeristische plaats met een bovenop een heuvel gebouwd kasteel en een oud franciscaans klooster.
Activiteiten in de zomer
Ter aanvulling op de vele bezienswaardigheden, is Burgenland ook een goede bestemming voor als je van een actieve vakantie houdt. Ten eerste zijn er talloze mogelijkheden om te wandelen. De populairste routes bevinden zich bij de bosrijke Geschriebenstein in het midden van de deelstaat en rond de Neusiedler See. Doordat een groot deel van Burgenland bestaat uit zacht glooiende heuvels met wijngaarden, kun je hier in tegenstelling tot in de rest van Oostenrijk ook nog eens uitstekend fietsen. Zeilen, paardrijden en vogels bekijken zijn andere populaire activiteiten.
Opernfestspiele van St. Margarethen, foto door Thomas Ludwig (onder CC BY-SA 3.0)
De zomer is verder het seizoen dat er in Burgenland culturele evenementen worden georganiseerd. Lijkt een operavoorstelling in de open lucht je wel wat, bezoek dan de Seefestspiele in Mörbisch. Minstens zo bijzonder zijn de Opernfestspiele van St. Margarethen die gehouden worden in een oude Romeinse steengroeve. Nova Rock in Nickelsdorf met jaarlijks rond de 150.000 bezoekers is een ander grootschalig muziekfestival. Kleinere festivals met toneel en muziek vind je in Güssing en in het kasteel van Kobersdorf.
Een laatste vermelding waard zijn de thermaalbaden die sinds het begin van de 21e eeuw in korte tijd snel populair zijn geworden. De grotere hiervan vind je in Lutzmannsburg, Stegersbach en in Bad Tatzmannsdorf.
Activiteiten in de winter
Hoewel de thermaalbaden ook in de winter geopend zijn, is dit seizoen toch minder geschikt om Burgenland te bezoeken. Er valt door geringe hoogte van de bergen en de regelmatige aanvoer van warme, mediterrane lucht vanuit Kroatië relatief weinig sneeuw. In vergelijking met de Oostenrijkse Alpen zijn de mogelijkheden voor wintersport in Burgenland nauwelijks de moeite van het vermelden waard.
Geschiedenis van Burgenland
Tot en met de Eerste Wereldoorlog was Oostenrijk onder het Huis Habsburg een van de grootste en machtigste landen van Europa. Het strekte van de Adriatische Zee tot aan het huidige Oekraïne. In de 19e eeuw liepen de spanningen tussen de dominante Duitstalige bevolking en de Hongaren echter steeds hoger op. In 1867 leidde dit tot de vorming van de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie, waarin Hongarije een eigen parlement kreeg maar nog onder de Oostenrijkse kroon stond. Na de Eerste Wereldoorlog viel het rijk uiteindelijk uiteen.
Sopron, nu in Hongarije, foto door Emmanuel Dyan (onder CC BY 2.0)
Aanvankelijk was het plan het westelijke deel van Hongarije, dat over een aanzienlijke Duitse minderheid beschikte, bij het nieuw te vormen Oostenrijk te voegen. Deze deelstaat zou Vierburgenland gaan heten, genoemd naar de vier kastelen van Pressburg (Bratislava), Eisenburg (Vas), Ödenburg (Sopron) en Wieselburg (Moson). De Slowaakse en Hongaarse bevolkingsgroepen kwamen hier echter tegen in opstand. Uiteindelijk kwam Pressburg in 1920 toe aan Tsjecho-Slowakije en de overige drie steden aan Hongarije. De westelijke, landelijke gebieden kwamen wel bij Oostenrijk. Omdat de vier kastelen allemaal buiten Oostenrijks grondgebied vielen, werd de deelstaat uiteindelijk Burgenland in plaats van Vierburgenland genoemd.
Klimaat van Burgenland
Burgenland maakt deel uit van de Pannonische Vlakte, een Midden-Europese laagvlakte die aan alle zijden omgeven is door hoge gebergtes. Dit zorgt voor een relatief droog landklimaat. De gemiddelde jaarlijkse neerslag ligt slechts rond de 600 millimeter, waardoor het gehele jaar door de kans op droog, zonnig weer groot is. Verwacht in de zomer verder warme, vaak zelfs hete temperaturen. De wintermaanden kennen opnieuw weinig neerslag, maar zijn door de geringe hoogte van Burgenland merkbaar minder koud dan in de Alpen. De lente en herfst zijn droog en aangenaam.
Hierboven kun je een klimaatgrafiek zien van de hoofdstad Eisenstadt. Het zuidelijke deel van Burgenland kent nog iets hogere temperaturen en nog iets minder neerslag door de droge, warme mediterrane lucht die af en toe wordt aangevoerd vanuit Kroatië.
Bereikbaarheid Burgenland
De meeste vakantiegangers zullen Burgenland met de auto bereiken. Bedenk wel dat het een flinke rit is (1160 kilometer vanaf Utrecht) waar je meer dan 10 uur over doet. De Duitse A3 en vervolgens de Oostenrijkse A8 en de A1 naar Wenen vormen de meest voor de hand liggende route. Op op deze manier vermijdt je de Alpen. Vanaf Wenen neem je daarna de A3 of de A4 naar het noorden van Burgenland. Wil je naar het zuidelijke deel van Burgenland? Kies net voorbij Wenen dan voor de A2. Vergeet niet dat een tolvignet verplicht is op de Oostenrijkse autosnelweg.
De A3 vlakbij Eisenstadt, foto door My Friend (onder CC BY-SA 3.0)
Met de trein
Vanaf Wenen vertrekken er regelmatig treinen naar Eisenstadt en een aantal andere plaatsen rond de Neusiedler See in het noorden van de deelstaat. Deze doen er één uur tot anderhalf uur over. Het midden en zuiden van Burgenland is slechter met de trein te bereiken. Enkel Mattersburg, Deutschkreuz en Oberwart hebben een station en je zult moeten overstappen in Wiener Neustadt. Een goed alternatief zijn de regionale buslijnen van Wenen naar Eisenstadt en de rest van Burgenland.
Met het vliegtuig
Burgenland zelf beschikt niet over een luchthaven, maar vanaf het vliegveld van Wenen het uitstekend te bereiken. Ook vanaf het vliegveld van Bratislava net over de grens in Slowakije is het niet ver naar Burgenland. Naar het midden en het zuiden van de deelstaat ben je opnieuw langer onderweg. Je kunt hiervoor eventueel een vlucht naar Graz overwegen.
Ga je met het vliegtuig of met de trein naar Burgenland? Denk er dan wel aan dat veel bestemmingen minder snel te bereiken zijn wanneer je ter plaatse gebruik maakt van het openbaar vervoer. Kijk daarom ook eens naar de mogelijkheid een auto te huren. Dit kan dan het beste meteen op het vliegveld van Wenen of Bratislava, of bij het treinstation van Wenen. Het is dan een half tot een heel uur rijden naar het noordelijke deel van Burgenland.
Overnachten in Burgenland
Dat Burgenland een heel ander stukje Oostenrijk is merk je ook aan het aanbod van accommodaties. Verwacht in deze gemoedelijke deelstaat geen grote, massale hotels. In plaats daarvan is het toerisme er nog kleinschalig en vind je er veel door families uitgebate hotels, vakantiehuisjes en pensions.
Kleinschalig toerisme in Burgenland, foto door Christoph Sammer (onder CC BY 2.0)
Hoewel er talloze verschillende websites zijn om accommodaties te boeken, raad ik je aan gewoon op Booking.com te kijken. Deze van oorsprong Nederlandse website is inmiddels de grootste van Europa. Dit betekent ook dat ze lage prijzen kunnen garanderen. Het grootste voordeel vind ik dat je vaak pas na aankomst hoeft te betalen. Bekijk hier het aanbod van accommodaties in Burgenland.
Meer lezen over Burgenland?
Hieronder vind je een lijst van steden en dorpen in Burgenland die een eigen pagina op deze website hebben. Kies een plaats om meer te lezen over de bezienswaardigheden, de accommodaties en andere praktische informatie. Algemene artikelen over Burgenland verschijnen ook hieronder.