Friesach, een middeleeuws stadje in Karinthië
Het kleine stadje Friesach in het noorden van Karinthië is een aanrader als je van de middeleeuwen houdt. Behalve nog overeind staande stadsmuren en mooie oude huizen en kerken vind je er ook meerdere kastelen. Er is genoeg te zien en te doen om er enkele dagen door te brengen. Verder is Friesach een aanrader om de Gurktaler Alpen vanuit te verkennen.
Friesach in het noorden van Karinthië, foto door alsen
Ga je naar Karinthië en zoek je een hotel of vakantiehuisje? Wacht dan niet te lang met boeken. Op deze pagina op Booking.com vind je een uitgebreid aanbod van leuke accommodaties. Betalen doe je meestal pas na aankomst.
Feiten en cijfers
Friesach kent inclusief de omliggende dorpen 4.989 inwoners, waarvan de helft in het stadje zelf woont. Het ligt 634 meter boven de zeespiegel en 45 kilometer ten noorden van de Karinthische hoofdstad Klagenfurt.
Wat is er te zien en te doen in Friesach?
Friesach is een kleine stad, waardoor de meeste bezienswaardigheden eenvoudig te aflopen zijn. In de historische binnenstad is ten eerste de Hauptplatz de moeite van het bekijken waard. Dit centrale plein is omgeven door middeleeuwse, in zachte pastelkleuren geschilderde huizen. Aan het westelijke uiteinde van het plein kun je de Stadtbrunnen bewonderen, een prachtige fontein uit de late 16e eeuw.
De Hauptplatz van Friesach, foto door Herzi Pinki (CC BY-SA 3.0)
Verspreid door het centrum vind je veel andere oude gebouwen. Hiervan springt vooral de Bartholomeüskerk uit de 12e eeuw in het oog. Deze mooiste kerk van Friesach kenmerkt zich door twee hoge torens, een overgang van de romaanse naar de gotische bouwstijl en gebrandschilderde ramen. De Fürstenhof uit de 16e eeuw is een ander interessant gebouw. Ooit was dit het onderkomen van de aartsbisschop van Salzburg. Nu doet het dienst als het stadhuis van Friesach.
De stadsmuren van Friesach, foto door Johann Jaritz (CC BY-SA 4.0)
Rondom de historische binnenstad staat de stadsmuur nog altijd overeind. In het verleden beschermde deze tegen vijandige legers, bandieten en ander onguur volk. Ook de gracht is bewaard gebleven, maar de drie toegangspoorten over deze gracht hebben plaats gemaakt voor moderne bruggen. Op een rots aan de westzijde van Friesach staat de Rotturm. Dit kasteelachtige verdedigingswerk met enkele torens vormde in het verleden onderdeel van de stadsmuur. De Rotturm verkeerd nog in redelijk goede staat en is gratis toegankelijk.
Kijk je iets verder buiten de stadsmuren en iets verder omhoog, dan zie je de veel grotere ruïne Burg Petersberg. Dit grote kasteel werd aan het einde van de 11e eeuw gebouwd. Friesach lag toen langs een belangrijke handelsweg door de Alpen en het kasteel hielp deze te beschermen. Ook deed het dienst als een tussenstop op de kruistochten. Door de eeuwen heen werd Burg Petersberg meerdere malen uitgebreid, maar in 1673 raakte het bij een brand beschadigd. Omdat het kasteel in die tijd strategisch niet meer van belang was, is het sindsdien niet gerestaureerd.
De ruïne van Burg Petersberg, foto door Niki.L (CC BY-SA 4.0)
Het meest opvallende deel van Burg Petersberg is de nog intacte bergfried, de hoge toren die het dichtst bij de stad staat. Tegenwoordig bevindt het stadsmuseum van Friesach zich hier. Ook goed bewaard gebleven is het voormalige woongedeelte met een bogengalerij, dat in de 16e eeuw bijgebouwd werd. In het hoogste en oudste deel van het kasteel is nu een toneel gevestigd. In de zomermaanden worden hier theatervoorstellingen gegeven.
Loop je vanaf Burg Petersberg verder naar het noorden, dan zie je na ongeveer 10 minuten Burg Geiersberg op de berghelling staan. Dit kleinere kasteel werd rond 1130 gebouwd en is in de twintigste eeuw grotendeels in de originele staat hersteld. Het ziet er prachtig uit, maar helaas is het kasteel in privébezit. Het is niet mogelijk het als toerist van dichtbij te bekijken.
Een leuker alternatief waar je als toerist uitgenodigd wordt is de Erlebnis Burgbau Friesach. Dit is een klein project net ten zuiden van de stad waar de middeleeuwse bouwtechniek onderzocht wordt. Je vindt er onder meer een middeleeuwse smederij, een houtzagerij, een mandenvlechterij en een bakkerij. Ook is men er bezig een middeleeuws kasteel te bouwen met de bouwtechnieken van die tijd. Zeker leuk om eens met de kinderen te bezoeken!
Het dominicaanse klooster, foto door Johann Jaritz (CC BY-SA 4.0)
Tenslotte mogen de kerken van Friesach niet ontbreken. De Bartholomeüskerk binnen de stadsmuren heb ik al genoemd. Direct ten noorden van de stadsmuur staat verder het oudste klooster van de dominicaanse orde van de Duitstalige landen. Het werd gesticht in 1217. Het grootste deel van het huidige gebouw stamt uit de 14e eeuw. Vooral de relikwieën en kunstwerken zijn mooi om te bekijken.
Aan het westelijke uiteinde van Friesach, niet ver van de Rotturm, vind je de Heiligblutkirche. Deze werd eveneens in de 14e eeuw gebouwd en is opvallend door de in verhouding zeer smalle kerktoren. Ten zuiden van de stadsmuur staan nog de Deutschordenskirche en de Kirchenruine Virgilienberg. De eerste kerk heeft een prachtige barokke toren, terwijl de tweede zoals de naam al doet vermoeden een ruïne is. De kerk vatte in 1816 vlam en is nu een goede locatie voor mooie foto’s.
In de omgeving
Friesach ligt in het dunbevolkte noorden van Karinthië. Voor natuurliefhebbers is dat goed nieuws, want je hebt hier tal van mogelijkheden voor lange wandelingen door de natuur. Doordat de Alpen wat minder hoog en rotsachtig zijn, hoef je bovendien niet telkens te klauteren. De dalen zijn voornamelijk agrarisch met af en toe kleine gehuchtjes en eenzame boerderijen.
Typisch landschap in de omgeving van Friesach, foto door Binter
Iets ten zuiden van Friesach ligt Hirt, waar je een rondleiding in een lokale bierbrouwerij kunt volgen. Rijd je nog verder dan kom je bij het Gurktal. Deze langgerekte vallei staat bekend om de mooie romaanse kathedraal in het stadje Gurk zelf zelf en om het kasteel van de prins-bisschoppen in Straßburg. Beide bestemmingen zijn prima op één dag te combineren.
Geschiedenis van Friesach
Hoewel Friesach tegenwoordig in Karinthië ligt, behoorde het lange tijd toe aan Salzburg. Het dook voor het eerst op in de geschiedenis in het jaar 860, toen koning Lodewijk de Duitser Friesach en het omliggende gebied toekende aan de bisschop van Salzburg. Friesach was hiermee een enclave binnen het hertogdom Karinthië.
Friesach in de tijd dat behalve de stadsmuur ook de stadspoorten nog overeind stonden
Nadat het plaatsje in 1215 stadsrechten kreeg, volgde een korte maar belangrijke bloeiperiode. Friesach groeide uit tot de tweede stad in het Salzburgerland en de bisschop liet er zelfs een klein paleis bouwen. Talloze religieuze ordes vestigden zich in deze tijd in Friesach, wat verklaart waarom er zoveel kerken staan. Dankzij de nabije zilvermijnen ging het Friesach economisch ook voor de wind. De Friesacher Pfennig was een geldig betaalmiddel in de wijde omgeving.
Ga je naar Karinthië en zoek je een hotel of vakantiehuisje? Wacht dan niet te lang met boeken. Op deze pagina op Booking.com vind je een uitgebreid aanbod van leuke accommodaties. Betalen doe je meestal pas na aankomst.
Na de middeleeuwen was de bloeiperiode van Friesach voorbij. Strategisch was het niet langer van belang en het zilver in de mijnen was op. Salzburg werd in 1803 onderdeel van Oostenrijk, waarna Friesach na bijna tien eeuwen weer bij Karinthië gevoegd werd. Aan het einde van de 19e eeuw, na de aanleg van het spoor naar Klagenfurt, ontwikkelde Friesach zich tot een toeristische bestemming. Tot op de dag van vandaag is dit de belangrijkste bron van inkomsten voor het stadje.
Klimaat van Friesach
Friesach is aan alle kanten omgeven door hoge Alpen, waardoor het een typisch landklimaat kent. Dit betekent dat het koude winters kent, met een gemiddelde minimumtemperatuur van bijna 10 graden onder nul in januari. Tijdens de zomer is het overdag met gemiddeld 23 graden aangenamer, maar koelt het ‘s nachts nog flink af. Ben je op zoek naar een klimaatgrafiek, kijk dan even naar die ik bij mijn pagina over Klagenfurt toegevoegd heb. Voor Friesach kun je van de temperatuur telkens enkele graden aftrekken. Wat neerslag betreft valt er het hele jaar door juist iets meer dan in Klagenfurt.
Bereikbaarheid van Friesach
De meeste vakantiegangers zullen met de eigen auto naar Friesach rijden. Het deel over de Duitse Autobahn ligt voor de hand, maar in Oostenrijk kun je kiezen je kiezen tussen de A10 via Salzburg of de A9 richting Graz. De tweede route is sneller en kent meestal minder verkeer. Vanaf afslag Trieben op de A9 rijdt je dan via de B114 en de B317 de laatste anderhalf uur tot aan Friesach.
Blik op de historische binnenstad, foto door Arcomonte26 (CC BY-SA 4.0)
Doordat Friesach een eigen treinstation heeft op de verbinding tussen Wenen en Klagenfurt, is het stadje ook redelijk eenvoudig met de trein te bereiken. Vanaf Klagenfurt doet de trein er iets meer dan een half uur over, maar denk er aan dat niet alle treinen hier stoppen. Je kunt de mogelijkheden controleren via de website van NS International. Ook kun je via deze website van tevoren al kaartjes kopen.
Als je het geen probleem vindt voor het laatste deel van je reis de trein of een huurauto te nemen, dan is vliegen ook een optie. Lees hiervoor meer in mijn artikel over vliegen naar Klagenfurt.
Hoewel Friesach niet groot is, vind je er toch een aantal hotels. In de landelijke omgeving zijn er flink wat mooie vakantiehuisjes. Kijk op deze pagina over Friesach op Booking.com voor een overzicht en de prijzen.
Verder lezen
Wil je weten wat er in de omgeving van Friesach te zien en te doen is? Bekijk dan mijn pagina over de deelstaat Karinthië. Hieronder verschijnen verder automatisch alle artikelen die ik over Friesach geschreven heb.