Lienz, de verscholen hoofdstad van Oost-Tirol

Wil je eens een kleine Tiroolse stad bezoeken die niet overspoeld wordt door toeristen, maar toch midden tussen de hoge bergpieken ligt? Dan is Lienz een aanrader. Dit is de hoofdstad van Oost-Tirol, wat door de Hohe Tauern op de grens met het Salzburgerland en door Italië gescheiden wordt van de rest van de deelstaat. Lienz heeft een mooi historisch centrum, een middeleeuws kasteel en een eigen skigebied.

Lienz gezien vanaf Schloss Bruck, foto door Je-str (CC BY-SA 3.0).

Ga je op vakantie naar Tirol en ben je nog op zoek naar een accommodatie? Reserveer dan ruim op tijd! Op de pagina over Tirol op Booking.com kun je nu alvast het aanbod en de prijzen bekijken.

Feiten en cijfers

Lienz telt 11.868 inwoners en ligt op 673 meter hoogte, daar waar de rivieren de Isel en de Drau samenkomen. Door de hoge bergen is het over de weg naar Innsbruck 180 kilometer. De Karinthische stad Villach ligt op 105 kilometer.

Wat is er te zien en te doen in Lienz?

De binnenstad van Lienz ligt rond de Johannesplatz en de Hauptplatz. Vooral aan de Hauptplatz vind je in zachte pastelkleuren geschilderde huizen uit de tijd van de renaissance. Een van de mooiste gebouwen is Schloss Liebburg, dat in 1608 verrees omdat de toenmalige graven het oude Schloss Bruck buiten de stad te koud en te kil vonden. Schloss Liebburg is nu in gebruik als stadhuis van Lienz.

De Hauptplatz van Lienz, foto door J.M. (CC BY-SA 2.0).

Ten noorden van de twee pleinen loopt de rivier de Iser. Langs deze rivier staan een groot franciscaans klooster en overblijfselen van de stadsmuur, waaronder een verdedigingstoren. Aan de andere kan van de rivier en iets stroomopwaarts vind je de aan de heilige Andreas gewijde parochiekerk van Lienz. Met een gotisch exterieur uit het einde van de middeleeuwen en een weelderig altaar uit de barokke tijd, is het zeker een bezoek waard als je van oude kerken houdt.

Schloss Bruck in Lienz, foto door Mefusbren69.

Op een heuvel ten westen van de stad staat Schloss Bruck. Dit middeleeuwse kasteel werd voltooid in 1278 door de graven van Görz die er tot het jaar 1500 woonden. Tegenwoordig doet het dienst als een museum over de stad Lienz. Een aanrader is een beklimming van de 37 hoge bergfried, de centrale toren van het kasteel. Vanaf hier heb je een mooi uitzicht over de rivier de Iser, de stad Lienz en de vallei. Schloss Bruck kan bezocht worden door een wandeling te maken vanuit het centrum van Lienz, maar ook kun je parkeren aan de voet van de heuvel bij de kabelbaan van de Hochstein.

Wil je nog verder terug de tijd in? Dan zijn de ruïnes van Aguntum vier kilometer ten oosten van Lienz wel wat. Ooit was dit een Romeinse nederzetting langs een handelsroute door de Alpen. Bewaard gebleven en gedeeltelijk gerestaureerd zijn de fundamenten van de verdedigingsmuur, een tempel, het badhuis en en de markthal. Naast de ruïnes vind je museum waarin je meer over Aguntum leert.

Ruïnes van Aguntum, foto door Simfunkel (CC BY-SA 3.0).

In de zestiende eeuw, toen alleen de beluchtingsgangen van het badhuis bovengronds zichtbaar waren, dacht de lokale bevolking van Lienz dat Aguntum een stad voor dwergen geweest was. Zoals je op de foto hierboven kunt zien, hebben de beluchtingsgangen veel weg van gangen en kamers voor kleine mensen. Lange tijd werd Aguntum in Lienz daarom Zwergenstadt genoemd.

Lienz in de zomer

Bezoek je Lienz in de zomer, dan bieden de hoge Alpen veel mogelijkheden voor wandelingen. Je hebt de keuze uit vier verschillende gebergtes: de Villgratner Berge ten westen, de Schobergruppe ten noorden, de Kreuzeckgruppe ten oosten en Gailtaler Alpen ten zuiden van Lienz.

Bezoek je dit deel van Tirol met kinderen, kijk dan naar de Villgratner Berge ten westen van de stad. De eerste echte berg is de Hochstein (2057m) en deze is met een kabelbaan vanuit Lienz te bereiken. Aan de voet van de berg, meteen bij het dalstation, vind je een rodelbaan. Verder zijn er twee tussenstations, met bij het eerste station een klein meer en een kinderboerderij. Loop je van het eindstation terug naar Lienz, houd dan rekening met een wandeling van drie uur.

Bergwandelingen zijn populair in Oost-Tirol, foto door J.M. (CC BY-SA 2.0).

Meer ervaren klimmers kunnen terecht in de Schobergruppe ten noorden van Lienz. Deze bergen zijn hoger, met de Kleine Schöberl (2345m) en de Goiselemandl (2433m) die ver boven de stad uittorenen. Ze maken deel uit van het nationale park Hohe Tauern, het grootste nationale park van de Alpen waar de Großglockner (3798m) deel vanuit maakt. Deze altijd besneeuwde en hoogste berg van Oostenrijk ligt nog eens 20 kilometer naar het noorden.

Vanuit Lienz kunt je de Zettersfeldbahn omhoog nemen naar het dorpje Zettersfeld, dat bestaat uit hotels, vakantiehuisjes en restaurants. De Steinermandlbahn brengt je nog hoger de berg op en er is ook nog de Faschingalmbahn, waarvan het dalstation iets buiten Lienz ligt. Eenmaal op de berg kun je korte wandelingen naar een bergtop of een berghut ondernemen, of terug naar het dal lopen. Voor ervaren wandelaars is het 12 kilometer lange Debanttal een aanrader. Van hieruit is bijvoorbeeld de op 2464 meter gelegen Wangenitzsee bereikbaar.

Uitzicht op het Debanttal, foto door J.M. (CC BY-SA 2.0).

De Gailtaler Alpen ten zuiden van Lienz zijn veel grilliger. Het westelijke deel wordt vaak als de Lienzer Dolomieten omschreven, vanwege de gelijkenis met de Dolomieten over de grens in Italië. De hoogste berg van de Gailtaler Alpen is de Großen Sandspitze (2770m). In tegenstelling tot in de andere gebergtes, vind je hier geen kabelbanen en op een paar berghutten na zijn er weinig voorzieningen. Je zult dus omhoog moeten klimmen. Het voordeel is dat de wandelpaden er een stuk rustiger zijn.

De Tristacher See bij Lienz, foto door Steffen 962 (CC BY-SA 4.0).

Op 821 meter hoogte en aan de voet van de Gailtaler Alpen, vind je nog wel de Tristacher See. Dit is een klein bergmeer met een camping, een restaurant en de mogelijkheid te zwemmen. Het is vooral leuk voor kinderen en het meer kan eenvoudig met de auto bereikt worden.

Lienz in de winter

Tirol is beroemd vanwege de wintersport en ook in Lienz ontbreekt de mogelijkheid op de piste je benen te breken niet. Er zijn twee skigebieden. Het grootst is Zettersfeld ten noorden van Lienz, dat bereikt kan worden met een kabelbaan die meteen in de stad begint. In totaal zijn er hier zes skiliften en 24 kilometer aan pistes, waarvan 15 kilometer aan rode pistes. Zettersfeld ligt op de zonnige, zuidelijke helling van de berg. Het hoogste punt van het skigebied ligt op 2.278 meter.

Bovenop de piste bij Lienz, foto door Wolfgang B (CC BY-SA 3.0).

Kleinschaliger en meer gericht op families met kinderen zijn de 16 kilometer aan pistes van de Hochstein. Het skigebied is te bereiken via de kabelbaan die vlakbij Schloss Bruck begint, het middeleeuwse kasteel van Lienz. Het hoogste punt ligt op 1.988 meter. Voor meer informatie over de prijzen en openingstijden van beide skigebieden, kun je kijken op de website van de Lienzer Bergbahnen.

In de omgeving

Hoewel er bij Lienz zelf genoeg te zien is, wil je tijdens je vakantie misschien ook wel een aantal uitstapjes maken. Hieronder enkele tips:

• De Großglockner Hochalpenstraße is één van de beroemdste toeristische autoroutes van de Alpen. De 48 kilometer lange weg voert je onder meer langs de toppen van de hoogste bergen van Oostenrijk en langs de Pasterze, de grootste gletsjer van het land. Heiligenblut, het dorp aan het zuidelijke uiteinde van de Großglockner Hochalpenstraße, ligt slechts 35 minuten rijden ten noorden van Lienz.
• Met een rit van 45 minuten iets verder weg, maar ook heel mooi om te zien is de Weißensee. Dit is een van de grote Karinthische bergmeren en het ligt op 930 meter hoogte. In Nederland is het meer vooral bekend om de Alternatieve Elfstedentocht, maar ook in de zomer is het er bijzonder aangenaam.
• Rijd je tenslotte 45 minuten de andere kant op, naar het westen, dan sta je aan het begin van de Italiaans Dolomieten. Dankzij de grillige en zeer steile bergwanden, zijn deze bergen schitterend om te zien. Niet ver van de Oostenrijkse grens kun je onder meer de Drei Zinnen en de Cadini di Misurina bewonderen.

De Cadini di Misurina in Italië, foto door J.M. (CC BY-SA 2.0).

Lienz en Oost-Tirol worden in het noorden, oosten en zuiden omgeven door Karinthië. Zoek je nog meer leuke uitstapjes, kijk dan ook eens op mijn pagina over de deelstaat Karinthië.

Geschiedenis van Lienz

In de Romeinse tijd was er iets stroomafwaarts al een nederzetting met de naam Aguntum, maar de geschiedenis van Lienz zelf begint in de 12e eeuw. Het werd toen voor het eerst genoemd als een klein dorp waar de handelswegen tussen Tirol, Italië en Karinthië samenkwamen. In 1237 kreeg het dorp burgerrechten en mocht er een wekelijkse markt georganiseerd worden. De streek behoorde toe aan de graven van Görz, die hier een halve eeuw later een kasteel lieten bouwen waar ze hun intrek namen. Dit is Schloss Bruck dat je nog altijd kunt bezoeken.

Lienz aan het begin van de 17e eeuw, met Schloss Bruck rechts zichtbaar.

In 1500 stierf de laatste graaf van Görz zonder erfgenaam. Lienz en het omliggende gebied kwamen daarna in handen van keizer Maximiliaan I van Oostenrijk. Hij voegde het samen met het graafschap Tirol, dat hij 10 jaar eerder geërfd had en zich toen uitstrekte tot in Italië. Lienz groeide in de eeuwen daarna uit tot een belangrijk regionaal handelscentrum. Met de opkomst van het alpinisme rond 1850, werd de stad een vertrekpunt om de Großglockner en de Großvenediger vanuit te beklimmen. Dit zijn de hoogste en de op drie na hoogste bergen van Oostenrijk.

Klimaat van Lienz

Lienz is omgeven door enkele van de hoogste bergen van Oostenrijk, wat van invloed is op het klimaat. Zo is het er in de winter flink koud in vergelijking met andere plaatsen in de Alpen die op vergelijkbare hoogte liggen. Overdag komt de temperatuur in december en januari nauwelijks boven het vriespunt uit. Onder in het dal is er tijdens deze periode weinig zon, maar bovenop de berg waar de skipistes zijn des te meer.

De zomers van Lienz zijn iets warmer dan in Nederland, hoewel het ‘s nachts nog flink kan afkoelen. Juli en augustus zijn het zonnigst en ook valt er in deze maanden de meeste neerslag, meestal in de vorm van korte stortbuien. Wil je wat koelere temperaturen en iets minder neerslag? Kijk dan naar april, mei of begin juni. Je vindt dan ook minder toeristen in Lienz, terwijl er hoger in de bergen vaak nog sneeuw ligt.

Bereikbaarheid en kaart Lienz

Om Lienz te bereiken zijn er twee belangrijke routes. De eerste loopt vanaf Innsbruck over de Brennerpas naar Italië. Net voor Brixen neem je dan de SS49 richting het oosten. Eenmaal weer in Oostenrijk heet deze weg de B100, die via het Drautal tot aan Lienz loopt. De tweede route loopt via de Felbertauernpas, welke sneller is wanneer je vanuit de richting van München of Salzburg komt. In Mittersill in het Salzburgerland neem je dan de B108. Deze weg gaat via Felbertauerntunnel op 1632 meter hoogte tussen de Großglockner en de Großvenediger door.

De Felbertauernpas, foto door Michael Kranewitter (CC BY-SA 3.0).

Er is nog een derde route en dat is de B107, beter bekend als de Großglockner Hochalpenstraße. Hoewel schitterend om te zien, is deze route vanwege de drukte minder geschikt als je er al een lange en vermoeiende rit over de Duitse Autobahnen op hebt zitten. Bedenk ook dat de weg meestal van eind september tot mei gesloten is.

Met de trein is Lienz goed te bereiken. De stad ligt aan het spoor van Wenen naar Bolzano in Italië. Belangrijke stations onderweg vanaf Wenen zijn Graz, Klagenfurt en Villach. In Villach heb je weer goede verbindingen met Salzburg dat verder naar het noorden ligt. Vanuit het noorden van Italië de trein naar Lienz nemen is ook mogelijk, maar een omweg als je vanuit Nederland of de rest van Oostenrijk reist.

Wil je een treinreis naar of binnen Oostenrijk boeken? Dan kan dit via via de website van NS International. Reserveer ruim van tevoren voor flinke kortingen. Naar Wenen en Innsbruck kun je de nachttrein nemen.

Wil je tenslotte met het vliegtuig naar Lienz? Kijk dan naar het vliegveld van Klagenfurt. Je zult dan wel met de zojuist genoemde trein, een taxi of een huurauto de 150 kilometer tot aan Lienz moeten overbruggen.

Kaart van Lienz

Op de bovenstaande kaart heb ik een aantal op deze pagina beschreven attracties voor je gemarkeerd. Dit zijn de Hauptplatz (A op de kaart), het station (B), de parochiekerk (C), Schloss Bruck (D) en Aguntum (E). Zoek je een supermarkt, dan kun je het beste terecht aan het begin van de stad bij de B100. Aan beide kanten, op de kaart aangegeven met F en G vind je in Lienz een Spar, een Hofer en een Billa. De skigebieden vallen net buiten de kaart, maar je kunt ten westen en noorden van Lienz nog wel de kabelbaan voor de Hochstein en Zettersfeld zien. De Tristacher See (H) ligt net ten zuiden van de stad.

In Lienz vind je een redelijk aanbod van hotels en vakantiehuisjes. Benieuwd naar de beschikbaarheid en prijzen? Kijk dan op deze pagina over Lienz op Booking.com, de grootste reserveringssite van Europa.

Verder lezen

Lijkt Lienz je een leuke vakantiebestemming? Kijk dan hieronder voor de andere artikelen die ik over deze stad geschreven heb. Voor meer over de omgeving raad ik mijn pagina over de deelstaat Tirol aan.

• Schloss Bruck in Lienz