De Montafon, de zuidelijkste vallei van Vorarlberg
De Montafon is de zuidelijkste Alpenvallei van Vorarlberg. In de winter kun je hier terecht voor 250 kilometer aan skipistes die tot de meest sneeuwzekere van Oostenrijk behoren. Tijdens de zomer neem je de kabelbanen omhoog voor leuke wandelingen en klautertochten. Ook de kleine, behaaglijke dorpjes met samen iets meer dan 15.000 inwoners verdienen een bezoek. In dit artikel zet ik alles over de Montafon voor je op een rij.
Het begin van de Montafon bij Sankt Anton, foto door Schlaier (CC BY 3.0)
Let er op dat ik over de meeste dorpen in de Montafon ook aparte pagina’s heb geschreven. Hier vind je meer over de accommodaties, bezienswaardigheden en activiteiten in het dorp.
Benieuwd naar het aanbod van hotels en vakantiehuisjes in Vorarlberg? Bekijk dan alvast deze pagina over Vorarlberg op Booking.com. Betalen doe je meestal pas na aankomst in je accommodatie.
Kaart en geografische beschrijving
De Montafon is 39 kilometer lang en strekt zich uit van Sankt Anton tot aan Partenen, waar de Silvretta Hochalpenstraße naar Tirol begint. Aan het begin is de vallei 600 meter hoog, terwijl Partenen op 1.050 meter ligt. Een aantal zijdalen ligt nog hoger de bergen in, maar hiervan zijn enkel het Silbertal ten noordoosten van Schruns en Gargellen ten zuiden van Sankt Gallenkirch bewoond. Op de kaart hieronder heb ik de Montafon oranje gearceerd.
Legenda: Sankt Anton (A), Vandans (B), Bartholomäberg (C), Tschagguns (D), Schruns (E), Silbertal (F), Sankt Gallenkirch (G), Gargellen (H), Gaschurn (I) en Partenen (J).
Er zijn twee gehuchten aan het begin van de vallei die soms wel en soms niet tot de Montafon gerekend worden. Dit zijn Lorüns en Stallehr. Op de kaart vallen ze wel in het oranje gebied. Reken je ze er niet bij, dan begint het oranje gebied dus iets verder naar rechts.
Zoals je op de kaart goed kunt zien is de Montafon omgeven door hoge bergen. Ten eerste is er de Verwallgroep die ten noordoosten van de vallei ligt en verder naar het oostendoorloopt in Tirol. Naar het zuiden liggen de Rätikon en de Silvretta, twee gebergtes die gescheiden worden door het lange dal van Gargellen en doorlopen in Zwitserland. Van deze gebergtes zijn vooral de pieken boven de 3.000 meter van de Silvretta indrukwekkend. Je vind hier ook enkele gletsjers.
De Stausee Kops bij Partenen, midden tussen de bergpieken.
De belangrijkste rivier van de Montafon is de Ill. Deze begint in de Silvretta en stroomt vervolgens door de Montafon om uiteindelijk bij Feldkirch in de Rijn uit te monden. Kenmerkend voor de Montafon zijn de Illwerke, een in de 20e eeuw aangelegd netwerk van stuwmeren, pijpleidingen en waterkrachtcentrales. De kabelbanen die voor deze werken aangelegd werden zijn nu geopend voor toeristen, terwijl de stuwmeren belangrijke toeristische attracties geworden zijn.
De dorpen van de Montafon
De Montafon kent tien dorpen en nog wat gehuchten met nooit meer dan een paar duizend inwoners. Ik heb de mooiste voor je op een rij gezet. Telkens noem ik een aantal bezienswaardigheden en de mogelijkheden de bergen te beklimmen in de zomer. Kom je juist voor de wintersport? Kijk dan verder naar beneden waar ik de skigebieden van de Montafon bespreek.
Sankt Anton, het eerste dorp van de Montafon
Sankt Anton onderin de Montafon, foto door Friedrich Böhringer (CC BY-SA 2.5)
Sankt Anton, vaak Sankt Anton im Montafon genoemd om het te onderscheiden van Sankt Anton am Arlberg, is het eerste dorp dat je tegenkomt wanneer je vanuit Bludenz de Montafon binnenrijdt. Met ongeveer 700 inwoners is het ook een van de kleinere. Hoewel er geen bijzondere attracties zijn, is Sankt Anton toch een aangenaam dorp. Het ligt op een vlak deel van de vallei, heeft een barokke kerk uit de 17e eeuw en veel verspreid staande Alpenhuizen die typisch voor dit deel van Oostenrijk zijn.
Vandans, aan het begin van de Golmerbahn
Uitzicht op Vandans vanuit de bergen, foto door Friedrich Böhringer (CC BY-SA 2.5)
Rijd je vanaf Sankt Anton verder door, dan kom je bij Vandans aan de andere kant van de Ill. Dit is een groter dorp met driemaal zoveel inwoners. Ook hier vind je een historische kerk. In tegenstelling tot Sankt Anton kent Vandans ook andere attracties. Zo zijn er de Rodundwerken I en II van de Vorarlberger Illwerke en begint de Golmerbahn hier. Dit is een kabelbaan in het recreatiegebied Golm waar je ook een rodelbaan, een tokkelbaan en wandelroutes vindt. Lees meer over Vandans.
Bartholomäberg, het zonnige balkon van de Montafon
Bartholomäberg met veel verspreid staande huizen en weilanden, foto door Nikater.
Bartholomäberg is een ander type dorp. Het bestaat uit veel verspreid staande boerderijen en huizen. De laagste liggen op 600 meter hoogte, de hoogste op 1.300 meter. Afgezien van een kerk kent Bartholomäberg geen echt centrum. Toch is het een geliefde locatie om te wonen. Doordat het op een zuidelijke berghelling ligt, is het namelijk het zonnigste dorp van de Montafon. Ook heb je gegarandeerd een mooi uitzicht op de pieken van de Rätikon. Bartholomäberg is het oudste dorp van de Montafon.
Tschagguns, voor een actieve vakantie
Zoals je kunt zien is Tschagguns een mooi dorp, foto door Nikater.
Het volgende grote dorp is Tschagguns. Net als in Vandans heb je hier toegang tot de Golmerbahn, want het tussenstation van deze kabelbaan ligt op enkele minuten rijden van dorpscentrum aan de Ill. Tschagguns is ook een goede keuze voor als je meer dan enkel wandelingen in de bergen wilt. Zo vind je hier het Aktivpark Montafon met zwembaden, voetbalvelden, tennisbanen en nog veel meer. Iets verderop langs de rivier ligt een van de twee golfbanen van de vallei. Lees meer over Tschagguns.
Schruns, vaak de hoofdstad van de Montafon genoemd
Het dorp Schruns in de winter, foto door Matthias Rhomberg (CC BY 2.0)
Schruns is het grootste en meest centrale dorp van de Montafon. Het is ook het eindstation van de Montafonerbahn, een korte spoorlijn vanaf Bludenz. In het centrum vind je de mooie parochiekerk van St. Jodok en het Montafoner Heimatmuseum waar je meer over de geschiedenis van de vallei kunt leren. De Litzpromenade die Schruns verbindt met Tschagguns is een andere leuke bezienswaardigheid. Vanaf Schruns kun je verder de kabelbaan nemen naar de 2.520 meter hoge Hochjoch, een van de belangrijkste bergen van de regio. Je vindt hier wandelroutes en een geweldig uitzicht. Lees meer over Schruns.
Silbertal, met een verleden in de mijnbouw
Silbertal vanaf de rivier de Litz, foto door Nikater.
Volg je de rivier de Litz vanaf Schruns stroomopwaarts, dan kom je uit in Silbertal. Dit is een dorp in een zijdal van de Montafon dat historisch bekend stond om de mijnbouw. Tegenwoordig is het een dorp met een eigen kleine kabelbaan, de Kristbergbahn, die je naar 1.430 meter hoogte brengt. Dit is minder hoog dan de overige kabelbanen in de Montafon, waardoor het vooral geschikt is voor families met kleine kinderen. Zelfs met kinderwagens zijn de wandelpaden hier goed bereikbaar. Lees meer over Silbertal.
Sankt Gallenkirch, centrum van de Silvretta Montafon
Sankt Gallenkirch met half besneeuwde bergen, foto Friedrich Böhringer (CC BY-SA 2.5)
Sankt Gallenkirch is weer een van de grotere dorpen. Het staat vooral bekend doordat het de twee delen van de het skigebied Silvretta Montafon met elkaar verbindt. In de zomer is het enkel mogelijk de kabelbaan naar de bergen ten zuiden van het dorp te nemen. Vanaf het station kun je wandelingen ondernemen. Sankt Gallenkirch kent ook twee barokke kerken, namelijk in Sankt Gallenkirch zelf en in het er aan vast liggende gehucht Gortipohl. Bij Gortipohl vind je verder nog een waterval. Lees meer over Sankt Gallenkirch.
Gargellen, een hoog dorp in een zijdal van de Montafon
Gargellen in de Montafon, foto door Schlaier (CC BY 3.0)
Net als Silbertal ligt Gargellen in een zijdal van de Montafon. Doordat het enkele honderden inwoners tellende dorp op 1.423 meter hoogte ligt, is het het hoogste dorp van de Montafon. Gargellen beschikt over een eigen kabelbaan die je direct tussen de hoge bergpieken brengt. Dit maakt het ideaal voor wandelingen. Gargellen ligt dichtbij de Zwitserse grens en staat bekend om de smokkelaars die hier in vroegere eeuwen actief waren. Lees meer over Gargellen.
Gaschurn, ideaal om te mountainbiken
Het centrum van Gaschurn, foto door SchiDD (CC BY-SA 4.0)
Weer enkele kilometers dieper de Montafon in vind je Gaschurn. Dit is een schilderachtig dorp waar het Tourismusmuseum Gaschurn staat. Dit richt zich op het toerisme dat al sinds de 19e eeuw een rol speelt in dit deel van Oostenrijk. De Versettla Bahn, een kabelbaan die je naar meer dan 2.000 meter hoogte brengt, biedt uitkomst voor fanatieke wandelaars. Nog intensiever zijn de tientallen kilometers aan gemarkeerde mountainbike-routes in de omgeving van Gaschurn. Lees meer over Gaschurn.
Partenen, het laatste dorp van de Montafon
De kerk van Partenen, foto door Friedrich Böhringer (CC BY-SA 3.0)
Hoewel Partenen een kleiner dorp is, valt er veel te doen. Zo tref je hier enkele waterkrachtcentrales van de Vorarlbeger Illwerke aan en zijn er maar liefst twee kabelbanen. In plaats van de kabelbaan kun je ook de Europatreppe 4000 nemen, een lange trap die inderdaad bijna 4.000 treden telt. Verder is er een golfbaan en begint meteen voorbij Partenen de Silvretta Hochalpenstraße, een van de mooiste autoroutes van Oostenrijk. Lees meer over Partenen.
Benieuwd naar het aanbod van hotels en vakantiehuisjes in Vorarlberg? Bekijk dan alvast deze pagina over Vorarlberg op Booking.com. Betalen doe je meestal pas na aankomst in je accommodatie.
De wintersportgebieden op een rij
Waar de Montafon zich in de zomer leent voor wandelingen en klautertochten, is het in de koude maanden van het jaar een wintersportparadijs. De kabelbanen brengen je dan naar meer dan 250 kilometer aan pistes. Het grote voordeel is dat je skipas meteen voor alle skigebieden in de Montafon geldig is. Je kunt telkens de skibus nemen die de dorpen met elkaar verbindt. Ideaal dus voor wie op zoek is naar een wintersportvakantie met variatie. Ik zet hieronder de vijf skigebieden van de vallei voor je op een rij.
Golm, voor iedereen wat wils
Pistes van het wintersportgebied Golm, foto door Friedrich Böhringer (CC BY-SA 2.5)
Golm is het skigebied ten zuiden van Tschagguns en Vandans. Het is met de Golmerbahn vanuit beide dorpen bereikbaar. Je vind hier 43 kilometer aan pistes waarvan de meeste blauwe en rode pistes zijn. Er zijn echter ook twee zwarte pistes, waarvan de Diabolo Abfahrt uitzonderlijk stijl is. Een echte uitdaging dus, waardoor Golm iedereen wel wat te bieden heeft. Op het gebied van après-ski heb je in het skigebied een aantal restaurants en een bar. Verwacht niet al teveel, maar toch genoeg voor een leuke tijd.
Silvretta Montafon, een van de grootste van Oostenrijk
Berghut bij de Versettla Bahn, foto door Friedrich Böhringer (CC BY-SA 2.5)
Met 155 kilometer aan pistes is Silvretta Montafon niet alleen het grootste skigebied van de Montafon, maar zelfs een van de grootste van Oostenrijk. Het is per kabelbaan bereikbaar vanuit Silbertal, Schruns, Sankt Gallenkirch en Gaschurn. Tot de hoogtepunten behoort de langste afdaling van Vorarlberg, een skitunnel en twee grote freestyle arena’s voor wie zijn nek wil breken met een snowboard. Zowel onderaan in de dorpen als bij de bergstations is het zeer levendig, met restaurants, bars en zelfs een aantal discotheken. Wil je optimaal van je wintersportvakantie genieten, dan kun je moeilijk om skigebied Silvretta Montafon heen.
Kristberg, voor families met kleine kinderen
De Kristbergbahn in de winter, foto door Vince51 (CC BY-SA 3.0)
Waar Silvretta Montafon een van de grootste skigebieden van Oostenrijk is, is Kristberg aan het einde van de Kristbergbahn een van de kleinste. Ook zijn de 8 rustige kilometers aan pistes niet al te stijl, wat ze prima geschikt maken voor kleine kinderen en andere beginners. Wil je wat meer uitdaging, dan kun je alsnog naar Silbertal onderaan in het dal skiën om vanaf daar de Kapell Bahn naar Silvretta Montafon te nemen.
Gargellen, een skiwereld op zichzelf
Bergstation Schafberg in de winter, foto door Friedrich Böhringer (CC BY-SA 2.5)
Gargellen, aan het einde van een lang dal ten zuiden van Sankt Gallenkirch, is vergelijkbaar met Golm. Je vind hier 45 kilometer aan pistes. Doordat de meeste hiervan blauwe pistes zijn, is Gargellen echter net als Kristberg een uitstekende keuze voor families. In totaal zijn er 7 skiliften en ook kun je aan het einde van de dag weer op je ski’s terug naar het dorp. Door de grote hoogte is Gargellen tenslotte een van de meeste sneeuwzekere dorpen van de Montafon.
Silvretta Bielerhöhe
Eenzaam in de Silvretta tijdens de winter, foto door Anton Steiner (CC BY 2.0)
Heb je graag de bergen voor je alleen? Dan is skigebied Silvretta Bielerhöhe een aanrader. Je bereikt het door eerst de Vermuntbahn in Partenen te nemen. Vanaf het bergstation wordt je dan via een busje door een tunnel naar het skigebied bij de Silvrettasee gebracht. Je hebt hier een skilift en een piste van 2 kilometer lang. De echte uitdaging begint echter door een lange skitocht buiten de pistes tussen de bergtoppen te ondernemen. Ben je minder ervaren, dan kun je nog altijd langlaufen op het stuwmeer en in de omringende dalen.
Geschiedenis van de Montafon
De Montafon werd voor het eerst vermeld tijdens de late middeleeuwen. Reto-Romaans sprekende boeren uit Graubünden gebruikten de vallei toen om hun vee te laten grazen. Veel regionale namen, zoals Silvretta en Montafon zelf, komen uit deze Reto-Romaanse periode. Rond 1300 kreeg het Duits de overhand. Dit kwam vooral doordat boeren uit het Zwitserse Wallis zich in de vallei kwamen vestigen. Behalve met de veehouderij en de productie van kaas, hielden ze zich ook bezig met de mijnbouw. Het Silbertal ontleent zijn naam aan de zilvermijnen in dit zijdal.
Benieuwd naar het aanbod van hotels en vakantiehuisjes in Vorarlberg? Bekijk dan alvast deze pagina over Vorarlberg op Booking.com. Betalen doe je meestal pas na aankomst in je accommodatie.
Aanvankelijk was de Montafon samen met andere delen van Vorarlberg in handen van de grafen van Werdenberg. Deze hadden hun zetel in Zwitserland. Aan het begin van de 15e eeuw kwam de streek door overerving echter in handen van de Habsburgers van Oostenrijk. Hoewel Vorarlberg en de Montafon tot op de dag van vandaag Oostenrijks zijn, kun je door de afwijkende dialecten en culturele gewoonten de vroege Zwitserse invloeden nog altijd herkennen.
De Lünersee, een van de stuwmeren van de Vorarlberger Illwerke.
De 20e eeuw bracht grote veranderingen. Waar de Montafon eeuwenlang een agrarische samenleving was geweest, zorgden de aanlag van de stuwmeren van de Vorarlberger Illwerke en de opkomst van het toerisme voor werkgelegenheid. Wel is het agrarische landschap bewaard gebleven. De witgeschilderde Alpenhuizen, de weilanden en de koeien zijn juist een van de belangrijkste redenen dat de Montafon een populaire vakantiebestemming is.
Bereikbaarheid van de Montafon
De Montafon is het beste te bereiken vanuit het westen. Je neemt daarvoor de A14, de Autobahn die de Vorarlbergse hoofdstad Bregenz verbindt met Bludenz. Net voorbij Bludenz neem je vervolgens de Montafonerstraße (L188) die langs alle grote dorpen gaat, uitgezonderd de zijdalen van Silbertal en Gargellen. Voorbij Partenen gaat de Montafonerstraße over in de Silvretta Hochalpenstraße die je via een 2.037 meter hoge bergpas naar Tirol brengt.
De Montafonerbahn, foto door David Gubler (CC BY-SA 3.0)
Een andere mogelijkheid is de trein nemen vanuit Nederland of België. Je kunt deze via de planner van NS International reserveren tot aan Bludenz. Doordat je gebruik maakt van de snelle Duitse ICE duurt de reis minder lang dan met de auto. Vanaf Bludenz neem je tenslotte de Montafonerbahn die tot aan Schruns gaat. Wil je tenslotte vliegen en daarna ter plaatse een auto huren? Bekijk dan mijn artikel over vliegen naar Vorarlberg waar ik beide opties voor je bespreek.
Benieuwd naar het aanbod van hotels en vakantiehuisjes in Vorarlberg? Bekijk dan alvast deze pagina over Vorarlberg op Booking.com. Betalen doe je meestal pas na aankomst in je accommodatie.
Verder lezen
Om meer te lezen over de Montafon kun je de pagina’s over de verschillende dorpen bekijken. Klik daarvoor op de links hierboven. Wil je meer weten over de rest van de deelstaat? Bekijk dan mijn pagina over Vorarlberg.